Według danych socjologicznego Centrum Lewady 66 proc. Rosjan żałuje, że Związek Radziecki się rozpadł. Więcej żywiło nostalgię za imperium tylko w 2000 r. – 75 proc. (było to po bankructwie finansowym Rosji i w czasie trwania drugiej wojny czeczeńskiej, której towarzyszyła seria krwawych zamachów terrorystycznych).

Obecnie spośród badanych tęskniących za dawnymi czasami ponad połowa żałuje „rozpadu wspólnej gospodarki" (15 republik wchodzących w skład Związku Radzieckiego), a ponad jedna trzecia – „utraty pozycji wielkiego mocarstwa". Jednocześnie 60 proc. uważa, że w 1991 r. można było uchronić ZSRR przed rozpadem.

Większość „sierot po ZSRR" ma 55 lat i więcej, ale w ostatnich latach szybko rośnie ich liczba wśród młodzieży mającej 18–24 lata.

Socjolog z Centrum Lewady Karen Pipija uważa, że tęsknota za ZSRR związana jest obecnie z podwyższeniem wieku emerytalnego i spadkiem poziomu życia.

– Wcześniej proradzieckie i imperialne nastroje osłabły, gdyż konfrontacja z Zachodem związana z przyłączeniem Krymu zaspokoiła ludowy popyt na wielkomocarstwowość – dodała.

Wraz z pogarszaniem się sytuacji gospodarczej rośnie sympatia do komunistycznego imperium. – Wcześniej ZSRR kojarzył się z wiecznym zastojem i deficytem. Teraz zaś większość uważa, że to nie był zastój, ale stabilność, socjalne gwarancje i równość – tłumaczy z kolei psycholog społeczny Aleksandr Roszczin.

– Do szukania jasnych stron imperium obecnie skłania kryzys i poczucie beznadziei. Ludzie nie widzą żadnego wyjścia, w telewizji nie pokażą przecież, jak byłe komunistyczne republiki – Polska czy Czechy – świetnie sobie radzą – uważa z kolei filozof Igor Czubajs.

Wśród respondentów Centrum Lewady jedna trzecia sądzi, że rozpad ZSRR przyniósł „wzrost nieufności między ludźmi i brutalizację życia". – Wpaść do sąsiada po sól, całą wsią zabawić się na państwowym święcie – wielu tak właśnie chciałoby żyć: wspólnie, a nie oddzielnie – mówi politolog Dmitrij Sołonnikow.

– Obecnie tysiąckrotnie wzrosła już nie różnica w poziomie życia, ale przepaść między bogatymi i biednymi. Niesłychane nierówności społeczne przygniatają psychologicznie i budzą zawiść – dodaje Aleksandr Roszczin.

– Wszyscy wspominają, że ZSRR był wielki i sprawiedliwy. Jego propagandowe mity przetrwały. Dokładnie tak za pięć lat będą wspominać Putina – sądzi socjolog Dmitrij Oreszkin.