Komitet Obrony Sprawiedliwości oraz Forum Obywatelskiego Rozwoju zorganizowało w miniony piątek konferencję pod tytułem: Czy upolitycznienie sądów i prokuratury oraz naciski wobec osób wykonujących zawody prawnicze ma znaczenie dla funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości i może odnosić tzw. efekt mrożący? Odpowiedzi nie napawają optymizmem. Otóż są w Polsce sędziowie i prokuratorzy szykanowani przez władzę, a to może wywołać efekt mrożący na całe środowisko. Dowody? Raport KOS nt. nacisków i represji wobec sędziów i prokuratorów oraz analiza FOR o kontroli, którą zyskał minister sprawiedliwości nad systemem dyscyplinarnym sędziów.
Czytaj także:
Raport KOS: szykany władzy wobec prawników "niepokornych"
Fundacja Balcerowicza: brak hamulców wobec ministra Ziobry
To nie przypadki
KOS zebrał przypadki szykan i nacisków, jakich doświadczają sędziowie i prokuratorzy. „Jeśli nic się nie zmieni, za rok ten raport będzie rozmiarów trzynastotomowej encyklopedii" – mówił obecny na konferencji sędzia Igor Tuleya.
Podczas prezentacji raportu Maria Ejchart-Dubois, prawniczka koordynująca działania KOS, mówiła wprost: obserwujemy, że państwo, niekiedy nadużywając swoich uprawnień, przejmuje kontrolę nad wymiarem sprawiedliwości. Zmiany prawa, naciski i szykany wobec sędziów i prokuratorów to ostatnie elementy „ciągu technologicznego", który ma doprowadzić do zachwiania trójpodziału władz.
O jakie naciski chodzi? Raport wymienia: tzw. miękkie represje (wypowiedzi polityków w mediach, kampanie przeciw sędziom i kontrole skarbowe); naciski związane z działalnością pozaorzeczniczą sędziów; przenoszenie sędziów do innych wydziałów, zarzucanie ich nowymi sprawami i setkami tomów akt; działania uderzające w istotę bycia sędzią, czyli niezawisłe orzekanie, czy kierowanie pytań prejudycjalnych do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
W raporcie wymienia się szykany wobec 20 sędziów. Należą do nich Marta Kożuchowska-Warywoda, Ewa Maciejewska, Igor Tuleya, Dominik Czeszkiewicz, Sławomir Jęksa, Agnieszka Pilarczyk, Waldemar Żurek, Monika Frąckowiak, Olimpia Barańska-Małuszek, Arkadiusz Krupa, Włodzimierz Brazewicz, Bartłomiej Przymusiński, Dariusz Mazur, Monika Smaga-Leśniewska, Anna Romańska, Alicja Fronczyk, Weronika Klawonn, Kamil Jarocki oraz Wojciech Łączewski. Konkrety?
Kara za eksces
Z konsekwencjami zadania pytania prejudycjalnego spotkali się: sędzia SO w Łodzi Ewa Maciejewska i sędzia SO w Warszawie Igor Tuleya. W reakcji na ich działanie zastępca rzecznika dyscyplinarnego Przemysław Radzik wezwał ich do złożenia oświadczeń dotyczących możliwego „ekscesu orzeczniczego". Ofiarą nacisków polegających na wszczęciu postępowania dyscyplinarnego za wydany wyrok jest sędzia SR w Suwałkach Dominik Czeszkiewicz, który orzekał w sprawie działaczy KOD oskarżonych o zakłócanie uroczystości otwarcia wystawy, w której uczestniczyli m.in. Mariusz Błaszczak oraz Anna Maria Anders. Sędzia uniewinnił działaczy KOD, następnie zastępca rzecznika dyscyplinarnego przy SO w Suwałkach postawił sędziemu dwa zarzuty (opieszałości w wyznaczeniu daty przesłuchania małoletniego świadka, a drugi niepodnoszenia przez niego kwalifikacji zawodowych). Inny przykład – sędzia SR Kraków Śródmieście Agnieszka Pilarczyk prowadziła sprawę, dotyczącą przyczynienia się przez lekarzy do śmierci ojca Zbigniewa Ziobry. W trakcie procesu prokuratura wszczęła postępowanie w sprawie niedopełnienia przez nią obowiązków służbowych polegających na zaakceptowaniu zawyżonego kosztorysu opinii biegłych. Prezes SO w Krakowie obciążyła sędziego Waldemara Żurka wieloma tomami akt spraw, w których od długiego czasu sąd nie podejmował żadnych czynności. W przypadku stwierdzenia przewlekłości postępowania odpowiedzialność spadnie na sędziego i wydział, w którym orzeka.
Naciski polegają również na celowej restrukturyzacji sądu, na przykład w postaci likwidacji wydziału, w celu pozbycia się sędziego – przewodniczącego wydziału. I tak wydziałem, którego likwidację planuje, jest jeden z wydziałów gospodarczych w SR Poznań – Stare Miasto. Jego przewodniczącym jest sędzia Bartłomiej Przymusiński, który był już wzywany na przesłuchanie przez rzecznika dyscyplinarnego w sprawie udziału w symulacji rozprawy sądowej podczas Festiwalu Pol'and'Rock. Podobna sytuacja może spotkać również sędziego SO w Krakowie Dariusza Mazura, który jest tam przewodniczącym wydziału karnego.
Media na cenzurowanym
Na listach szykanowanych są też prokuratorzy. Przykłady? Jacek Bilewicz, Jarosław Onyszczuk – w związku z publikacją w dzienniku „Rzeczpospolita"; Dariusz Korneluk, Bogdan Olewiński – w związku z wypowiedzią w programie TVN24 „Czarno na białym". Krzysztof Parchimowicz, prezes zarządu stowarzyszenia prokuratorów Lex Super Omnia, wobec którego prowadzone są cztery równoległe postępowania. Po każdej wypowiedzi otrzymuje od rzecznika dyscyplinarnego żądanie wyjaśnień. Do tej pory prezesowi LSO przedstawiono łącznie osiem zarzutów natury dyscyplinarnej.
