Ministerstwo Sprawiedliwości stawia na specjalizację sądów. Chce utworzyć specjalne jednostki do załatwiania konkretnej kategorii spraw. Projekt ma być gotowy do lipca. Na razie założenia wpisano do wykazu prac legislacyjnych rządu. Co konkretnie ma się zmienić? Otóż dziś sprawy o naruszenie praw własności intelektualnej (np. piractwo w obszarze prawa autorskiego lub znaków towarowych, kopiowanie produktów, nieuprawnione korzystanie z cudzych wynalazków) są rozpoznawane przez sądy powszechne oraz Sąd Najwyższy.

Czytaj także: Projekt MS: Będą nowe specjalistyczne sądy. Zajmą się prawami własności intelektualnej

Jest bałagan

Niektóre sprawy z prawa własności przemysłowej dotyczące nie naruszania tych praw, lecz przede wszystkim uzyskania ochrony rozpatrywane są na skutek skarg na decyzje Urzędu Patentowego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oraz Naczelny Sąd Administracyjny. Z kolei sprawy dotyczące wspólnotowych znaków towarowych i wspólnotowych wzorów przemysłowych rozpatrywane są przez specjalnie w tym celu utworzony wydział Sądu Okręgowego w Warszawie (XXII Wydział Sądu Okręgowego w Warszawie – Sąd Unijnych Znaków Towarowych i Wzorów Wspólnotowych). Jest więc bałagan.

– Wobec tak dużego rozproszenia spraw szeroko rozumianej własności intelektualnej oraz ich specyfiki (zwłaszcza zagadnień granicznych, kiedy nie jest pewne, jaka podstawa materialnoprawna ochrony może (i czy w ogóle powinna) znaleźć zastosowanie – co widać w szczególności w odniesieniu do ochrony dóbr osobistych prawa cywilnego, podlegających komercjalizacji (np. ochrona idei i pomysłów oraz informacji), a także ich rosnącej z roku na rok ilości zaistniała potrzeba wprowadzenia do polskiego wymiaru sprawiedliwości wyspecjalizowanych sądów oraz stworzenia odpowiednich warunków do kształtowania się wyspecjalizowanej kadry w sprawach własności intelektualnej – uzasadnia pomysł Ministerstwo Sprawiedliwości.

Przygotowuje więc projekt, który ma zmienić ten stan rzeczy. Co się w nim znajdzie?

Projekt, jak zapowiada MS, ma na celu stworzenie w ramach sądownictwa powszechnego odrębnych jednostek organizacyjnych, które miałyby się zajmować specjalnym katalogiem spraw. Projekt wymienia: sprawy o ochronę praw autorskich i pokrewnych, jak również dotyczące wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych, topografii układów scalonych oraz ochronę innych praw na dobrach niematerialnych (sprawy własności intelektualnej), a także sprawy o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji oraz o ochronę dóbr osobistych, dotyczących wykorzystania wartości dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorstwa, towarów lub usług lub w związku z działalnością naukową lub racjonalizatorską.

Dwa powództwa

Nowe przepisy mają też stworzyć sędziom, w już istniejących strukturach sądowych, możliwości specjalizacji w zakresie własności intelektualnej oraz pozwolić utworzyć wyspecjalizowane jednostki w sądach okręgowych i apelacyjnych.

Na tym nie koniec. Dzięki propozycji możliwe będzie też wprowadzenie zastępstwa przez fachowych pełnomocników. Przyczyni się to do szybkości postępowania dzięki lepszej koncentracji materiału dowodowego, jak również wskazywaniu podstawy prawnej zgłaszanych żądań. W noweli znajdzie się też specjalna procedura postępowania w sprawach własności intelektualnej, w szczególności rozpoznawania wniosków o zabezpieczenie środków dowodowych, o wyjawienie i dostarczenie środka dowodowego oraz o wezwanie do udzielenia informacji.

Propozycja przewiduje uregulowanie dwóch szczególnych rodzajów powództwa, tj. powództwa wzajemnego oraz powództwa o ustalenie, że określone czynności nie naruszają określonego patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji. W sprawach rozwiązań dotyczących powództwa wzajemnego projekt wzoruje się na rozporządzeniu Rady (WE) nr 207/2009 z 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego, zmienione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2424 z 16 grudnia 2015 r., które weszło w życie 23 marca 2016 r. Obecnie część tego rodzaju spraw rozpatrywana jest wyłącznie w postępowaniu spornym przed Urzędem Patentowym RP.