Praca zabiera nam coraz mniej czasu

Nie tylko zarabiamy więcej, ale też praca zabiera nam statystycznie mniej czasu niż przed kilkoma laty. Widać to także w przypadku osób pracujących na własny rachunek i przedsiębiorców, którzy najwięcej czasu poświęcają obowiązkom zawodowym.

Czytaj także: Trudno oddzielić pracę i życie prywatne

Jednak i oni pracują teraz nieco mniej niż kiedyś. W II kwartale br. obowiązki zawodowe pochłaniały im 41,3 godziny tygodniowo, o ponad godzinę mniej niż rok wcześniej i o 2,5 godziny mniej niż w II kwartale 2016 r., gdy skrócił się też (choć w nieco mniejszym tempie) czas pracy pracowników najemnych – wynika z analizy danych Monitoringu Rynku Pracy Głównego Urzędu Statystycznego. Monitoring obejmuje także osoby zatrudnione w niepełnym wymiarze godzin, jak również pomagających członków rodziny. 

Pomaga 500+

Jak ocenia Maria Drozdowicz-Bieć, ekonomistka i profesor Szkoły Głównej Handlowej, do skrócenia czasu pracy przyczynia się bardzo dobra koniunktura na rynku pracy i wzrost wynagrodzeń. Piotr Lewandowski, prezes Instytutu Badań Strukturalnych przypomina, że w Polsce średni czas pracy skraca się stopniowo od połowy lat 90. Wpływa na to spadek zatrudnienia w rolnictwie (rolnicy często deklarują bardzo długie godziny pracy), cywilizowanie się rynku pracy, w tym rosnące zarobki. Na całym świecie widać silną negatywną korelację między poziomem rozwoju gospodarki i wysokością płac, a czasem pracy, który skraca się wraz z rosnącymi wynagrodzeniami.

Prof. Drozdowicz-Bieć zaznacza, że skracaniu czasu pracy sprzyja dodatkowo rozwój świadczeń socjalnych, w tym program 500+, i polityka podwyższania minimalnej płacy i stawki godzinowej (zwiększa to koszt godzin nadliczbowych).

– Pracodawcom bardziej opłaca się zatrudnić kolejnych pracowników, niż płacić nadgodziny. Dodatkowo przy rosnących płacach pracownicy są dzisiaj mniej skłonni, by pracować dłużej – twierdzi Maria Drozdowicz-Bieć. Przypomina, że długość czasu pracy maleje przy rosnącym zatrudnieniu. Widać to w danych GUS, według których, w II kwartale liczba pracujących Polaków wzrosła do 16,57 mln osób, o 0,4 proc. w skali roku. Jak jednak wynika z tegorocznego badania firmy rekrutacyjnej Hays Poland, aż 55 proc. Polaków pracuje w swym obecnym miejscu pracy po godzinach, z czego niemal co szósty ponad 10 godzin tygodniowo. Paulina Łukaszuk, ekspert Hays Poland, zwraca jednak uwagę, że odsetek osób deklarujących nadgodziny znacząco spadł w porównaniu z 2016 r. – gdy przyznawało się do nich 74 proc. ankietowanych pracowników.

Zdaniem ekspertki Hays Poland, ten spadek jest efektem zmian zachodzących na rynku pracy i rosnących oczekiwań pracowników, którzy rzadziej godzą się pracować po godzinach, zwłaszcza bez dodatkowej rekompensaty. Dodatkowo Polacy zaczynają doceniać znaczenie równowagi między życiem prywatnym a pracą (work-life balance) i są też coraz bardziej świadomi negatywnych skutków przepracowania. – Jeszcze do niedawna nadgodziny i wykonywanie obowiązków służbowych w czasie wolnym były traktowane jako nieodłączny element pracy. Jednak teraz możliwość zachowania równowagi pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym jest bardzo istotna zarówno dla pracowników, jaki i pracodawców – zaznacza Łukaszuk.

Zdaniem prof. Drozdowicz-Bieć wpływ na skracanie się czasu pracy mają też zmiany demograficzne – rosnący udział pokolenia tzw. milenialsów, którzy zwracają większą uwagę na work-life balance, w tym na elastyczność czasu i miejsca pracy. – Gdyby jednak nie polityka świadczeń socjalnych i płacy minimalnej ten wpływ milenialsów nie byłby tak znaczący – dodaje ekonomistka.

Pracować efektywnie

Przedstawiciele firm rekrutacyjnych podkreślają wpływ tzw. rynku pracownika i rosnącej siły przetargowej kandydatów do pracy. Według Pauliny Łukaszuk podczas rozmów rekrutacyjnych bardzo często poruszany jest teraz temat kultury pracy i nadgodzin w firmie. Standardem stały się również pytania o elastyczne godziny pracy lub możliwość zdalnego wykonywania części obowiązków. – Kandydaci, w szczególności przedstawiciele młodszych pokoleń ? są mniej skłonni podjąć pracę w firmie, gdzie normą jest praca w godzinach nadliczbowych lub w weekendy, nawet jeśli pozostałe elementy oferty są bardzo atrakcyjne – dodaje Łukaszuk.