Dziś mija dziesięć lat od powstania konwencji stambulskiej. Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej została udostępniona do podpisu 11 maja 2011 roku, a weszła w życie 1 sierpnia 2014 roku. Jest to pierwszy w Europie, a jednocześnie bardzo silny instrument, ustalający prawnie wiążące standardy zapobiegania przemocy na tle płciowym, ochrony ofiar przemocy i karania sprawców. Przyglądamy się w tym dniu temu, co udało się już osiągnąć, oraz wyzwaniom, jakie jeszcze stoją przed nami. W tym kontekście przychylnie patrzymy na konstruktywną debatę nad meritum i wartościami konwencji stambulskiej, której celem jest promowanie bezpieczeństwa, szacunku oraz równości dla kobiet i dziewcząt.
Akty przemocy
Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, znana także jako konwencja stambulska, została ratyfikowana przez 34 państwa członkowskie, w tym przez państwa, które reprezentujemy. Konwencja daje szeroką podstawę prawną do zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet. Wymaga podejmowania działań prewencyjnych, lecz także wspierania i ochrony kobiet, które doświadczyły przemocy lub są w grupie ryzyka. Nawołuje do działania przeciwko wciąż istniejącemu problemowi przemocy domowej, lecz także pomaga chronić kobiety i dziewczęta przed gwałtami, molestowaniem seksualnym, nękaniem, przemocą online i wieloma innymi aktami przemocy. Przemoc wobec kobiet i przemoc domowa nadal pozostaje smutną rzeczywistością w całej Europie.
Polska przystąpiła do Rady Europy 26 listopada 1990 r., a konwencję stambulską podpisała 18 grudnia 2012 r. Konwencja w Polsce weszła w życie 1 sierpnia 2015 roku po uprzedniej ratyfikacji 27 kwietnia tego samego roku. W 2020 r. dwa ważne wydarzenia potwierdziły aspiracje Polski w kwestii pełnego wdrożenia konwencji. Polska przedłożyła sprawozdanie o implementacji konwencji i przyjęła ważną nowelizację ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, pozwalającą na szybkie odseparowanie sprawcy od ofiary, czym Polska poczyniła kolejny ważny krok, jeśli chodzi o ochronę kobiet i dziewcząt. Jednocześnie Polska potwierdziła w ten sposób przynależność do wspólnoty krajów, które współpracując na forum europejskim i ONZ, pragną w istotny sposób przyczynić się do poprawy sytuacji ludzi na całym świecie.
Różne kwestie i obawy
W wielu krajach kobiety i dziewczęta odczuły negatywne skutki uboczne pandemii Covid-19. W Polsce organizacje interwencyjne mówią o wzroście liczby zgłoszeń przemocy domowej nawet o 50 proc. Dlatego tym bardziej należy zwrócić uwagę na najważniejszy cel konwencji, jakim jest ochrona kobiet i dziewcząt oraz tworzenie bezpiecznego środowiska do życia i równych szans.
Ostatnie dyskusje w Polsce podniosły różne kwestie i obawy wobec konwencji stambulskiej. Jednakże niezależnie od wartości, jakie dany kraj chce chronić, przemoc domowa nie jest jedną z nich. Dla przemocy wobec kobiet i dziewcząt nie ma uzasadnienia. Co może w rzeczywistości być bardziej negatywnego dla spójności społeczeństwa i solidarności między ludźmi, jak nie przemoc domowa? Jak możemy budować szanujące się społeczeństwo, jeśli doznane w środowisku domowym urazy psychiczne i fizyczne pozostaną przemilczane i stygmatyzowane? Jak możemy zapewnić pewną i dostatnią przyszłość, jeśli część ludności nie jest w stanie wykorzystać swego potencjału?
