Prokuratorzy pomagają odzyskać mieszkania utracone przez lichwę

Wiek i stan zdrowia pokrzywdzonych przez oszustów udzielających pożyczek ma ogromne znaczenie. Można bowiem kwestionować ważność oświadczenia woli.

Aktualizacja: 24.10.2017 19:45 Publikacja: 24.10.2017 18:58

Prokuratorzy pomagają odzyskać mieszkania utracone przez lichwę

Foto: Fotorzepa / Marian Zubrzycki

Prokuratura zainterweniowała w 216 sprawach o lichwę. To efekt wytycznych Zbigniewa Ziobro, prokuratora generalnego. 22 sierpnia 2016 r. wskazał, jak prowadzić postępowania w sprawach o charakterze lichwiarskim (art. 304 k.k.) i o oszustwa (art. 286 § 1 k.k.), w wyniku których pokrzywdzeni utracili mieszkania i domy. Teraz rozlicza śledczych.

W obu przypadkach mieli się nimi zajmować prokuratorzy z właściwej prokuratury okręgowej pod nadzorem regionalnej. Co zrobili?

Złożyli 216 pozwów o przywrócenie prawa własności nieruchomości, np. mieszkania, lub przystąpili do sprawy. Chodzi o osoby, które z różnych – zwykle niezawinionych przez siebie – przyczyn utraciły je wskutek wadliwie lub podstępnie zawartych umów w formie aktów notarialnych. W tego rodzaju sprawach prokuratorzy przystępują również do postępowań, które już toczą się przed sądami.

Wielkopolscy prokuratorzy skierowali do sądów dziesięć pozwów i zgłosili swój udział w ośmiu postępowaniach, które już toczyły się przed sądami. W sumie w prokuraturach właściwości Prokuratury Regionalnej w Poznaniu śledczy podjęli działania w 34 sprawach. W Warszawie z kolei aktywne działania zostały podjęte w 18 takich sprawach. W czterech postępowaniach prokuratorzy skierowali pozwy, w sześciu przystąpili do prowadzonych już spraw, a w pozostałych przypadkach postępowania wciąż są prowadzone.

W piśmie skierowanym do wszystkich prokuratorów regionalnych Robert Hernand, zastępca prokuratora generalnego, polecił, by w tego rodzaju sprawach powództwa wytaczać jeszcze przed zakończeniem postępowania przygotowawczego. Powinny zawierać wnioski o zabezpieczenie roszczenia przez np. wpis ostrzeżenia w księdze wieczystej.

– To ważne, bo w takich sytuacjach często dochodzi do dalszego obrotu nieruchomością – wyjaśnia Hernand. Ma to też znaczenie ze względu na wpływ publicznej wiary ksiąg wieczystych na możliwość podważenia transakcji.

W postępowaniach wyjaśniających oraz w trakcie procesu prokuratorzy mają uwzględniać materiał dowodowy zebrany w postępowaniu przygotowawczym, m.in. zeznania osoby pokrzywdzonej. W trakcie jej przesłuchania śledczy powinni ustalać nie tyko okoliczności faktyczne sprawy, ale także związane z sytuacją życiową i zdrowotną. Wiek pokrzywdzonego i związane z tym ewentualne obniżenie sprawności intelektualnej, zmiany demencyjne, choroby psychiczne, upośledzenie umysłowe, choroba Alzheimera lub inne zaburzenia psychiczne czy korzystanie z pomocy społecznej mogą mieć bowiem wpływ na wadliwą ocenę okoliczności skłaniających do zawarcia umowy przenoszącej własność nieruchomości. Prokuratorzy mają też zwracać uwagę na przyjmowane leki oraz inne choroby. Wszystkie te okoliczności mają być analizowane szczególnie pod kątem wad oświadczenia woli (art. 82 kodeksu cywilnego i następne).

Niezależnie od tych działań Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiadało, że ukróci lichwę, przygotowując zmiany w kodeksie karnym. Projekt noweli k.k. w grudniu 2016 r. trafił do Rządowego Centrum Legislacji (RCL). Za samo żądanie nadmiernych korzyści przez pożyczkodawcę jako świadczenia wzajemnego grozić ma do pięciu lat więzienia. Pojawia się w nim też definicja „całkowitych kosztów udzielenia świadczenia” i maksymalnej wysokości odsetek. Podobne rozwiązania wprowadzono w Danii, Słowenii, Finlandii, Rumunii, na Łotwie, Malcie, w Czechach, Belgii, Austrii czy Niemczech. Polski projekt trafił do uzgodnień i zaopiniowania. Ostatnie opinie wpłynęły do RCL 11 stycznia 2017 r. Od tego czasu nie ma śladu, by cokolwiek w sprawie projektu się działo. ©?

Prokuratura zainterweniowała w 216 sprawach o lichwę. To efekt wytycznych Zbigniewa Ziobro, prokuratora generalnego. 22 sierpnia 2016 r. wskazał, jak prowadzić postępowania w sprawach o charakterze lichwiarskim (art. 304 k.k.) i o oszustwa (art. 286 § 1 k.k.), w wyniku których pokrzywdzeni utracili mieszkania i domy. Teraz rozlicza śledczych.

W obu przypadkach mieli się nimi zajmować prokuratorzy z właściwej prokuratury okręgowej pod nadzorem regionalnej. Co zrobili?

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe