Znaleziono doły śmierci pod Bydgoszczą. Leżą tam ofiary niemieckich zbrodni

– Jesienią 1939 r. Niemcy zabijali na terenie umocnień polowych w Borównie przedstawicieli polskiej inteligencji – poinformował prokurator Tomasz Jankowski, szef pionu śledczego Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku. – Zabijano ich strzałem w potylicę, ale ofiary były też dobijane. Wydobyto szczątki 23 młodych mężczyzn w wieku 30–35 lat – mówił. Dodał też, że w pobliżu znaleziono inny masowy grób, gdzie znajdują się prochy kolejnych kilkuset zamordowanych osób. W tym miejscu w 1944 r. Niemcy dokonali ekshumacji, a następnie dla zatarcia śladów palili wykopane szczątki, zdając sobie sprawę, że wojny już nie wygrają i prędzej czy później ktoś zainteresuje się masowymi mogiłami.

– Zbrodnia pomorska, bo o niej mówimy, to pierwsze ludobójstwo dokonane przez Niemców już w 1939 r. Historycy szacują, że ofiarami było 20–40 tys. przedstawicieli elit z Pomorza – wyjaśniał prof. Karol Polejowski, wiceprezes IPN. – To miejsce wytypowano rok temu – tłumaczył dr Dawid Kobiałka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, który prowadził badania. Dopowiedział, że naukowcy, ustalając miejsce kaźni, posiłkowali się zdjęciami lotniczymi, szkicami, mapami.

– Apelujemy do okolicznych mieszkańców, aby zgłaszali się do Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku i składali relacje o członkach swoich rodzin, którzy zostali zatrzymani przez Niemców jesienią 1939 r. i nie wrócili do domów, a także o oddawanie materiału do badań genetycznych, aby przywrócić ich nazwiska – dodał prof. Polejowski. Apel ten jest skierowany m.in. do mieszkańców Świecia, Borówna.

Czytaj więcej

Historia Polski

Okopy pełne zwłok w Dolinie Śmierci w Chojnicach

W okolicach Chojnic na Pomorzu znaleziono masowy grób Polaków zamordowanych przez Niemców jesieni...

Niemcy zabijali polskich cywilów w okopach wojskowych

Prace w Borównie pod Bydgoszczą zostały zakończone w poprzednim tygodniu, ale jej wyniki zaprezentowano w poniedziałek. Badania archeologiczne pod kierunkiem dr. Dawida Kobiałki związane były z masowymi mordami, do których doszło w pobliżu jeziora Borówno w październiku 1939 r. Pola okalające akwen od południa oraz biegnące na zachód od niego zostały przecięte latem 1939 r. linią umocnień polowych, okopów. Nie odnotowano jednak w tym miejscu walk obronnych. Ale właśnie te transzeje posłużyły różnym niemieckim formacjom do przeprowadzenia masowych zbrodni.

Prace prowadzone przez prokuratora IPN i naukowców miały na celu z jednej strony odnalezienie nieznanych dotąd i nieoznaczonych grobów związanych z masowymi zbrodniami, do których dochodziło w październiku 1939 r. Z drugiej strony chodziło o dokumentowanie śladów związanych z tuszowaniem masowych zbrodni w ramach tzw. akcji 1005 (niem. Aktion 1005). Jak wynika z dokumentacji archiwalnej, w czerwcu 1944 r. nad jezioro przybyły specjalne niemieckie jednostki, które wydobyły zalegające zwłoki i spaliły je w pobliżu lasku znajdującego się z zachodniej strony zbiornika. Po wojnie prowadzono oględziny miejsc zbrodni i przesłuchiwano świadków. Na tej podstawie zlokalizowano miejsce palenia zwłok, okop, z którego zwłoki zostały wydobyte, oraz dwie odnogi okopu, które nie zostały zniszczone przez Niemców. W 1945 r. udało się tam ekshumować zwłoki 102 osób. Teraz odnaleziono kolejne miejsca ze szczątkami.

Z ustaleń śledztwa wynika, że w październiku 1939 r. w tym miejscu doszło do masowych mordów ludności cywilnej, w tym pacjentów szpitala psychiatrycznego w Świeciu. – Na tym obszarze planowane są kolejne etapy prac poszukiwawczo-ekshumacyjnych – zapowiedzieli naukowcy.

Czytaj więcej

Historia Polski

Jakie tajemnice kryje Las Szpęgawski. Znaleziono ślady Akcji 1005

Pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej znaleźli dowody zacierania śladów zbrodni popełnionych w c...

Zbrodnie popełnione w „Dolinie Śmierci”

Śledczy poszukują nowych miejsc zbrodni od 2021 r. Wówczas to na północnych obrzeżach Chojnic odnaleziono zbiorowe mogiły Polaków. – Czynności były prowadzone w kilku etapach, a ich efektem było odnalezienie pięciu masowych mogił, z których ekshumowano szczątki ponad 700 cywilnych ofiar niemieckich zbrodni wojennych. Niedawno odbył się ich pogrzeb – mówił prof. Karol Polejowski.

– W grobach oraz na terenie przyległym odnaleziono blisko 500 łusek oraz pocisków do broni krótkiej używanej przez niemieckie formacje wojskowe i policyjne. Zabezpieczono ponad 4000 artefaktów, które należały do ofiar w chwili śmierci. Były to m.in. obrączki ślubne, medaliki z wizerunkiem Matki Boskiej oraz Jezusa Chrystusa, fragmenty różańców, zegarków, okularów, wiecznych piór, fragmenty odzieży i obuwia – opisywał prok. Jankowski. Dodał, że ofiarami byli nauczyciele, duchowni, urzędnicy państwowi, policjanci, strażnicy graniczni, leśnicy, celnicy, listonosze, kupcy, rzemieślnicy, rolnicy, członkowie Polskiego Związku Zachodniego, a także 218 pensjonariuszy Krajowego Zakładu Opieki Społecznej w Chojnicach.