Banki, zarządzający funduszami inwestycyjnymi, ubezpieczyciele i inne instytucje finansowe masowo żądają od klientów złożenia oświadczeń FATCA. Lepiej nie pomylić tej wiadomości z kolejną informacją o nowej ofercie.

Finansiści muszą wyegzekwować od swoich klientów oświadczenie o związku z amerykańskim systemem podatkowym. W przeciwnym razie będą zmuszeni do zablokowania dostępu do rachunku osoby, która odpowiedniego oświadczenia nie złożyła.

– Po jego złożeniu bank przywróci dostęp do rachunku – uspokaja Katarzyna Lamczyk, prawnik z kancelarii adwokackiej Tomczak & Partnerzy.

FATCA to amerykańska ustawa wymierzona w podatników USA, którzy unikają płacenia danin za oceanem.

Nie tylko obywatelstwo

By być podatnikiem, wcale nie trzeba być obywatelem USA. Sprawdzić trzeba każdego, w co zaangażowane są też polskie instytucje finansowe. USA wymusiły podpisanie odpowiednich umów z państwami z całego świata, w tym z Polską, zobowiązujących do przekazywania Amerykanom informacji o kontach ich rezydentów podatkowych.

– Chodzi o rachunki, na których gromadzone są oszczędności lub które służą inwestycjom. Oprócz rachunków bankowych oświadczenia będą musieli składać m.in. posiadacze rachunków maklerskich i inwestycji w ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe – tłumaczy Katarzyna Lamczyk.

Nie ma jednego wiążącego wzoru oświadczenia. Każda instytucja mogła stworzyć własne. Forma oświadczenia też nie jest wprost ustalona. Jak informuje Julian Krzyżanowski, rzecznik prasowy Alior Banku, oświadczenia można składać po zalogowaniu się w bankowości internetowej, na infolinii oraz w dowolnym oddziale.

Tylko jedna sankcja

W przypadku klientów indywidualnych oświadczenia sprowadzają się do stwierdzenia „jestem/nie jestem podatnikiem Stanów Zjednoczonych".

– Obowiązek uzyskania oświadczenia dotyczy klientów, z którymi umowa została podpisana między 1 lipca 2014 r. a 30 listopada 2015 r. – mówi Ewa Czarnecka, radca prawny z PKO BP FINAT. Wyjaśnia, że później instytucje wymagały takich oświadczeń już przy zawarciu umowy, a wcześniej założone konta muszą być przefiltrowane pod kątem związku ze Stanami Zjednoczonymi.

– Oświadczenia trzeba uzyskać do końca listopada 2016 r. – oświadcza ekspertka.

Jeśli klient nie zareaguje, trzeba będzie mu zablokować dostęp do konta. Ustawa wprost wprowadza taki obowiązek i nie ma możliwości stosowania innych środków nacisku.

Zielona karta wystarczy

Za podatnika USA uznaje się osobę, która spełnia przynajmniej jeden z poniższych warunków:

- posiada amerykańskie obywatelstwo;

- uzyskała prawo stałego pobytu w Stanach Zjednoczonych przez dowolny okres w danym roku (tzw. zieloną kartę);

- wybrała amerykańską rezydencję dla celów podatkowych na podstawie warunków ustanowionych przepisami USA;

- przebywała w USA przez co najmniej 31 dni w ciągu roku podatkowego i jednocześnie liczba dni, gdy przebywała w USA w ciągu tego roku i dwóch poprzednich lat wynosi co najmniej 183 dni obliczeniowe – za jeden dzień uważa się trzy dni z pobytu w roku poprzednim lub sześć dni sprzed dwóch lat.