Szykują się zmiany w reprywatyzacji. Chcą je wprowadzić posłowie PiS . W poniedziałek miał wpłynąć do Sejmu projekt. Swoje rozwiązania przygotowała też Lewica. Projekty popierają organizacje lokatorskie. Eksperci oraz warszawski ratusz krytykują.

Co się zmieni

Chodzi o projekt nowelizacji dwóch ustaw o: gospodarce nieruchomościami oraz o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa.

– Chcemy prawnie zakazać zwrotu reprywatyzowanych kamienic z lokatorami. Są bowiem zapowiedzi warszawskiego ratusza, że rozważa się powrót do wydawania decyzji w tej sprawie. Zakaz obejmowałby nie tylko stolicę, ale całą Polskę – mówi Sebastian Kaleta, wiceminister sprawiedliwości.

Posłowie chcą również zmienić zasady wypłaty odszkodowań lokatorom zwróconych warszawskich budynków. Środkami odzyskanymi dotychczas przez komisję weryfikacyjną na ten cel miałby dysponować Fundusz Reprywatyzacji, a nie ratusz.

– Dzięki temu nie będzie już blokował wypłaty odszkodowań przyznanych lokatorom przez komisję weryfikacyjną. Do tej pory wszystkie decyzje wydane w tej sprawie były zaskarżane przez ratusz do sądu, co blokowało wypłatę tych pieniędzy. Zmiana przepisów rozwiąże problem – tłumaczy Sebastian Kaleta.

Projekt wprowadza zmiany w zasadach funkcjonowania komisji weryfikacyjnej.

– Będą czysto techniczne. Mają wyeliminować dzisiejsze problemy z procedowaniem poprzez celowe w mojej opinii szukanie wątpliwości interpretacyjnych przez ratusz – dodaje Sebastian Kaleta.

Co na to warszawski ratusz?

– Dobrze, że rząd chce realnie pomóc lokatorom – to może zrobić tylko władza ustawodawcza. Od 2016 r. Warszawa nie zwraca budynków z lokatorami, choć byli właściciele takich budynków domagają się zwrotu lub wydania odmowy i wypłaty odszkodowania – wyjaśnia Karolina Gałecka z warszawskiego ratusza. – Ale po raz kolejny domagamy się głośno obiecywanej w 2017 r. dużej ustawy reprywatyzacyjnej, która nie tylko wykluczy zwrot nieruchomości z lokatorami, ale też rozwiąże kompleksowo kwestie zwrotów i odszkodowań – podkreśla.

Według niej stołeczny ratusz jest za tym, by lokatorzy otrzymali odszkodowania. Brakuje jednak dobrych i precyzyjnych przepisów w tej sprawie.

– Orzeczenia o odszkodowaniach dla lokatorów są kolejnym etapem po decyzjach komisji weryfikacyjnej dotyczących nieruchomości. Gdy zatem sąd administracyjny uchyla jej decyzje, orzeczenia odszkodowawcze tracą podstawy prawne. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił już 26 decyzji, a w dziesięciu orzekł ich nieważność z powodu rażącego naruszenia prawa. Ponadto jest jeszcze kilka przesłanek, które powinna zbadać komisja – a tego nie robi. Zdając sobie z tego sprawę, prawnicy ratusza wybrali ścieżkę wnoszenia sprzeciwu od tych decyzji. W takiej sytuacji sprawę rozpoznaje sąd cywilny i to on ustala, czy odszkodowanie się należy i w jakiej wysokości – tłumaczy Karolina Gałecka.

Eksperci nie mają wątpliwości: projekt chroni lokatorów kosztem właścicieli.

– Niestety, powrócił absurdalny pomysł wprowadzenia zakazu reprywatyzacji nieruchomości zamieszkanych przez lokatorów. Taki zapis był już w propozycji Patryka Jakiego, nad którą pracował Sejm w poprzedniej kadencji – mówi Maciej Obrębski, adwokat.

Kosztowna ochrona

– Tak naprawdę oznacza to zakaz reprywatyzacji wszystkich tego rodzaju nieruchomości, ponieważ trudno znaleźć takie, które nie są w ogóle zasiedlone. To rozwiązanie nie do zaakceptowania. Stawia się w nim interes lokatora ponad prawem własności, gdy Skarb Państwa bezprawnie pozbawił przedwojennych właścicieli nieruchomości i zasiedlił nieruchomość lokatorami – uważa mec. Obrębski.

Projekt popierają organizacje lokatorskie oraz stowarzyszenia miejskie walczące o prawa mieszkańców.

– To dobre rozwiązania. Sprawią, że dzika reprywatyzacja zostanie zatrzymana, a krzywdy wyrządzone lokatorom naprawione – tak mówił w poniedziałek pod Sejmem Jan Śpiewak, szef stowarzyszenia Wolne Miasto Warszawa.

Projekt PiS nie jest jedynym rozwiązaniem reprywatyzacyjnym, które pojawiło się w Sejmie w ostatnim czasie.

Swoją propozycję pokazała też Lewica. Chce ona m.in. zwrotu nieruchomości w naturze.

Etap legislacyjny: przed pierwszym czytaniem w Sejmie