Ustawa o odbudowie Pałacu Saskiego - specustawa ogranicza prawo własności i dochodzenia roszczeń przez właścicieli nieruchomości

Uchwalona w piątek ustawa o odbudowie historycznego gmachu na placu Piłsudskiego wywołuje kontrowersje m.in. ze względu na konieczność dokonania wywłaszczeń i wydzierżawień.

Aktualizacja: 29.07.2021 12:23 Publikacja: 28.07.2021 16:58

Pałac Saski był pałacem królewskim. Rozbudował go król Polski August II Mocny

Pałac Saski był pałacem królewskim. Rozbudował go król Polski August II Mocny

Foto: NAC

Tekst ustawy przewiduje ograniczenia praw własności, a także wysokości odszkodowania dla pokrzywdzonych odbudową, które ma pokryć Skarb Państwa. Za nieruchomości, użytkowanie wieczyste oraz ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości przysługiwać będzie odszkodowanie w wysokości uzgodnionej przez spółkę celową (powołaną specjalnie w tym celu) i dotychczasowego właściciela, użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości. Uzgodnienia będą dokonywane w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Szczególną uwagę zwracają jednak krótkie terminy przewidziane na wniesienie odwołania od decyzji o wywłaszczeniu i odszkodowaniu oraz o lokalizacji, jak również zastąpienie zgód niewiążącymi opiniami.

Czytaj też:

Odbudowa Pałacu Saskiego. Czy stać na to polski budżet?

Wątpliwości budzi również fakt, że postępowania nie będą zawieszane w razie śmierci pełnomocnika lub strony, co może skutkować wydaniem wadliwych orzeczeń.

Mecenas Michał Tomczak komentuje specyfikę specustawy, którą jest przedmiotowy akt.

– Ustawy takie jak ta można oceniać z dwóch niezależnych perspektyw. Jedną z nich jest czysto prawnicza perspektywa związana z celem, jaki wyznaczono ustawie. Ustawy są bowiem po to, by możliwie najskuteczniej realizować uzgodniony cel społeczny. Czasem jednak nie sposób zignorować społecznego sensu ustawy i wszystkich jej konsekwencji. Patrząc na rzecz z tej pierwszej perspektywy: specustawa pałacowa powiela większość rozwiązań zawartych w innych specustawach, których jest już sporo. Specustawy stanowią same w sobie surową ocenę całego systemu prawnego, w którym żyjemy, bo gdyby nie system państwowej i samorządowej administracji, to specustawy nie byłyby potrzebne. Mają one bowiem to do siebie, że uchylają znaczną część gwarancji, w które system wyposaża właścicieli nieruchomości, na których realizowane są inwestycje, oraz właścicieli nieruchomości sąsiednich i inne podmioty zainteresowane – tłumaczy specjalista i dodaje: – Ustawa pałacowa idzie dalej w tych uproszczeniach i ograniczeniach. Mówiąc wprost, narusza istotne gwarancje obywatelskie właścicieli, dzierżawców i osób roszczących sobie prawa do nieruchomości. Co więcej, ustawa ta odbiera wszelkie prawa gospodarzowi terenu, czyli miastu stołecznemu Warszawa. Można przyjąć, że planowana ustawa uchyla istotne rozwiązania systemu podziału władzy między państwo i samorząd terytorialny. Konstytucyjnie istnieje domniemanie kompetencji samorządu terytorialnego w odniesieniu do zadań publicznych. Szczegółowy podział kompetencji między organami regulują ustawy. Ustawy zwykłe jednak w tym zakresie mają charakter quasi-konstytucyjny, a ustawa pałacowa narusza ten porządek. W żadnym państwie konstytucja nie może uregulować szczegółowo zakresu zwykłych ustaw, ale wyznacza tego podziału zasadniczy sens – reasumuje ekspert.

Pałac Saski, który mieścił się na pl. Piłsudskiego, został przez Niemców wysadzony w grudniu 1944 r. Oprócz jego odbudowy, ustawa przewiduje również odbudowę zniszczonych także w czasie wojny Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej.

Tekst ustawy przewiduje ograniczenia praw własności, a także wysokości odszkodowania dla pokrzywdzonych odbudową, które ma pokryć Skarb Państwa. Za nieruchomości, użytkowanie wieczyste oraz ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości przysługiwać będzie odszkodowanie w wysokości uzgodnionej przez spółkę celową (powołaną specjalnie w tym celu) i dotychczasowego właściciela, użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości. Uzgodnienia będą dokonywane w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów