Część planowanych rozwiązań znalazła swoje odzwierciedlenie w przepisach uchwalonych w minionym roku. Wpisują się one w postulaty rozbudowania pomocy medycznej, finansowej i opieki nad osobami niepełnosprawnymi.
Czytaj także: Co się zmieniło w prawie cywilnym w 2018 r.
Od 1 lipca 2018 r. osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności przysługują szczególne uprawnienia w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej. Wyrazem zmian legislacyjnych odwołujących się do społecznej jedności jest ustawa o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, z którego od 1 stycznia 2019 roku będzie finansowane wsparcie społeczne, zawodowe i zdrowotne osób niepełnosprawnych. Jednym ze źródeł zasilania funduszu będzie danina solidarnościowa. Nowelizacje przepisów nie ominęły świadczeń pieniężnych udzielanych osobom niepełnosprawnym i ich opiekunom. Na odnotowanie zasługuje podwyższenie renty socjalnej, która aktualnie odpowiada kwocie najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Ponadto wzrosła średnio o około 20% wysokość zasiłku pielęgnacyjnego oraz zasiłków dla opiekunów.
Nie wszystkie podwyżki świadczeń są następstwem zmian polityki socjalnej czy odpowiedzią na aktualne społeczne oczekiwania. Część z nich wynika z dokonywanej co 3 lata weryfikacji wysokości wybranych świadczeń oraz uprawniających do nich kryteriów dochodowych. W związku z weryfikacją przypadającą na 2018 rok podwyższono progi dochodowe uprawniające do świadczeń rodzinnych oraz do pomocy społecznej. Ustawową granicę ubóstwa, wyznaczającą jednocześnie prawo do pomocy, jest obecnie dochód nieprzekraczający 528 zł na osobę w rodzinie i 701 zł na osobę samotnie gospodarującą.
Wśród zmian przepisów dotyczących wsparcia osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej na uwagę zasługują nowelizacje unormowań odnoszących się do mieszkań chronionych i schronisk dla osób bezdomnych. Podział mieszkań chronionych na treningowe i wspierane pozwolił na wyodrębnienie dwóch celów przypisywanych tym formom pomocy. Pobyt w mieszkaniu treningowym jest ukierunkowany na usamodzielnienie świadczeniobiorcy, natomiast usługi świadczone w mieszkaniu wspieranym mają wspomóc osoby potrzebujące pomocy w codziennym funkcjonowaniu. Nowatorskim rozwiązaniem w systemie pomocy społecznej są schroniska dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi, rozszerzające formułę dotychczasowego schronienia o opiekę nad osobami starszymi, chorymi i niepełnosprawnymi dotkniętymi bezdomnością. Nowelizacje ustawy o pomocy społecznej korespondują ze zmianami systemowymi dotyczącymi niepełnosprawności, kontynuacji prac legislacyjnych w tym obszarze należy się spodziewać w 2019 roku.
- prof. Iwona Sierpowska, prawnik, Szkoła Prawa, Uniwersyte SWPS Wrocław