Według Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk obserwcje te pozwalają zrozumieć „najbardziej wewnętrzne mechanizmy funkcjonowania materii, co jest podstawą naszej wiedzy o całym wszechświecie”. Naukowcy podzielą się kwotą 8 mln koron, czyli 3,6 mln złotych.
Pod koniec ubiegłego tysiąclecia Takaaki Kajita pracujący przy detektorze Super-Kamiokande odkrył, że neutrina słoneczne przenikające przez atmosferę Ziemi „zmieniają tożsamość”. Ten sam efekt zaobserwował prof. McDonald pracujący w Sudbury Neutrino Observatory - sugerował, że pewna kategoria neutrin nie znika podczas podróży w kierunku Ziemi, lecz zmienia swój stan.
Dlaczego to takie ważne? Jak tłumaczą naukowcy w oficjalnym komunikacje noblowskim, zagadka znikających neutrin słonecznych sprawiała fizykom problem od lat 60. XX wieku. Teoretyczne wyliczenia liczby neutrin dawały inne wyniki, niż ich obserwacje. Różnica była duża - brakowało co najmniej dwóch trzecich cząstek elementarnych. Coś było źle - albo model obejmujący neutrina, albo model funkcjonowania Słońca. Jedynym wyjaśnieniem tej zagadki było to, że neutrina mają masę i w jakiś sposób zmieniają swój stan. Ten stan (tzw. zapach) miałby się zmieniać w wyniku właśnie oscylacji neutrin.
Neutrino to cząstka elementarna należąca do leptonów. Ma zerowy ładunek elektryczny, a przez długi czas uznawano również, że ma zerową masę spoczynkową. Badania dwóch naukowców nagrodzonych tegorocznym fizycznym Noblem wiedzę tę całkowicie zmieniają. A co najważniejsze - nowe obserwacje wskazują, że Model Standardowy - podstawowa teoria fizyki cząstek elementarnych - nie jest kompletny.
Neutrina to jedne z najbardziej rozpowszechnionych cząstek elementarnych we wszechświecie - zaraz po fotonach. W ciągu każdej sekundy nasze ciała przenikają setki miliardów neutrin. Ponieważ przenikają atmosferę, nas, całą Ziemię, z taką łatwością, niezwykle trudno je schwytać i badać - służą do tego monstrualnie wielkie detektory, takie jak Super-Kamiokande. To wielki zbiornik wodny, o masie 50 tysięcy ton ukryty w kopalni pod miejscowością Kamioka w Japonii.
