Lęki współczesnego człowieka

W czasie tegorocznego festiwalu na ekranie dużo jest polityki i wielkich społecznych dramatów.

Publikacja: 02.09.2019 21:00

Scarlett Johansson i selfie z fanami przed pokazem w Wenecji filmu „The Marriage Story”

Scarlett Johansson i selfie z fanami przed pokazem w Wenecji filmu „The Marriage Story”

Foto: AFP

Korespondencja z Wenecji

Mieszkający od lat we Francji Grek Costa-Gavras wrócił do swojego kraju, by nakręcić „Adult in the Room” o rozmowach za zamkniętymi drzwiami, jakie toczyły się w czasie greckiego kryzysu 2015 roku na najważniejszych europejskich gabinetach. Steven Soderbergh zrobił film „Laundromat” o aferze Panama Papers, w którym w lekkiej formie – łącząc prawdę i fikcję – pokazał machlojki biznesowe, wielką aferę wycieku dokumentów z raju finansowego i jej wpływ na życie wielu zwyczajnych ludzi.

Spojrzeniem wstecz jest „Oficer i szpieg” Romana Polańskiego, który nie bez powodu przypomina sprawę Dreyfusa w czasach – jak sam mówi – „polowań na czarownice obracających się przeciwko mniejszościom, paranoi na temat bezpieczeństwa, rozbuchanego wywiadu wymykającego się spod kontroli, kłamiących rządów i wściekłej, szukającej sensacji prasy”.

Taniec i wyzwolenie

Ale są w Wenecji również filmy inne, pokazujące rozchwianie wartości, ludzi zagubionych, na oślep szukających dla siebie miejsca w świecie. – To też, wbrew pozorom, są filmy polityczne – mówi mi znakomity chilijski reżyser Pablo Larrain. – Bo atmosfera polityczna rzutuje na naszą codzienność.

W swoim filmie „Ema” portretuje on pokolenie trzydziestolatków. Tytułowa bohaterka jest tancerką. Z mężem, 12 lat od niej starszym reżyserem, adoptowali chłopca. Nie potrafili być rodzicami. Oddali go z powrotem do sierocińca, do ponownej adopcji. Mają wyrzuty sumienia i wzajemne pretensje. Są na skraju rozwodu.

Ema szuka intensywnych wrażeń. Coraz silniejszych. Już nie ma mowy o miłości. Jest seks. Chwila bliskości z inną osobą – przypadkiem spotkanym barmanem, koleżankami, adwokatką, która ma poprowadzić jej sprawę rozwodową.

Obrazy w filmie Larraina zmieniają się szybko jak w kalejdoskopie, wirują w rytmie nowoczesnego tańca, który uprawia bohaterka. Ten taniec jest wyzwoleniem, bo jej pokolenie pragnie głównie wolności. Wszystko, czego potrzebuje, ma w najwyższym gatunku, lecz jednocześnie nie otacza się sprzętami, nie buduje mieszczańskich domów. Niechętnie bierze na siebie odpowiedzialność za innych. Ale przecież kiedyś trzeba dorosnąć.

Życie po rozwodzie

O podobnym świecie opowiada Nowojorczyk Noah Baumbach w „Marriage Story”. Jego bohaterowie – aktorka i reżyser – też się rozwodzą. Teoretycznie zawsze tworzyli świetną parę, razem chowają syna, szanują się i lubią. Tylko że po drodze przestali się zauważać, zwracać uwagę na potrzeby partnera. Utopili związek w pośpiechu i narastającym egoizmie. Jeszcze tylko, po pierwszym szoku, próbują ocalić przyjaźń.

Baumbach fantastycznie wtapia tę opowieść we współczesną zachodnią kulturę – coraz bardziej powierzchowną, nastawioną na sukces. Zresztą twórcy filmu doskonale wiedzą, o czym mówią.

Reżyser nie ukrywa, że przelał na ekran traumę swego rozwodu z Jennifer Jason Leigh, filmowa Nicole – Scarlett Johansson – na konferencji prasowej wspominała, że gdy spotkali się z Baumbachem na pierwszą rozmowę o filmie, otworzyła butelkę wina i zaczęła mu opowiadać o własnym rozwodzie, który był właśnie w toku. Ilu widzów dostrzeże w „Marriage Story” własne lęki i przeżycia?

Rozedrganie współczesnego świata przenika dziś nawet do kina komercyjnego. W popularnej serii o Batmanie człowiek nietoperz heroicznie ratował miasto przed złem. Dzisiaj w prequelu „Joker” Todd Phillips pokazuje, jak rodził się jego demoniczny przeciwnik. Jak zło, bunt, agresja zaczynały kiełkować w zwyczajnym facecie, któremu nic w życiu nie wychodziło. W człowieku wykluczonym, coraz bardziej samotnym, zagłębiającym się we własne cierpienie i we własne paranoje.

Wychodząc z kina na rozświetlone słońcem Lido, trudno otrząsnąć się z tych gorzkich wiwisekcji współczesności.

Korespondencja z Wenecji

Mieszkający od lat we Francji Grek Costa-Gavras wrócił do swojego kraju, by nakręcić „Adult in the Room” o rozmowach za zamkniętymi drzwiami, jakie toczyły się w czasie greckiego kryzysu 2015 roku na najważniejszych europejskich gabinetach. Steven Soderbergh zrobił film „Laundromat” o aferze Panama Papers, w którym w lekkiej formie – łącząc prawdę i fikcję – pokazał machlojki biznesowe, wielką aferę wycieku dokumentów z raju finansowego i jej wpływ na życie wielu zwyczajnych ludzi.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kultura
Decyzje Bartłomieja Sienkiewicza: dymisja i eurowybory
Kultura
Odnowiony Pałac Rzeczypospolitej zaprezentuje zbiory Biblioteki Narodowej
Kultura
60. Biennale Sztuki w Wenecji: Złoty Lew dla Australii
Kultura
Biblioteka Narodowa zakończyła modernizację Pałacu Rzeczypospolitej
Kultura
Muzeum Narodowe w Krakowie otwiera jutro wystawę „Złote runo – sztuka Gruzji”