Na nowo odczytać Jana Pawła II

39 lat temu, 16 października 1978 roku kardynał Karol Wojtyła został wybrany na papieża. Przyjął imię Jan Paweł II. (Przypominamy tekst z października 2015)

Aktualizacja: 16.10.2017 17:17 Publikacja: 16.10.2017 00:01

Książki autorstwa Jana Pawła II cieszą się dużą popularnością

Książki autorstwa Jana Pawła II cieszą się dużą popularnością

Foto: Fotorzepa/Piotr Guzik

W 100. rocznicę urodzin Karola Wojtyły, w maju 2020 r., ma się ukazać krytyczny zbiór jego dzieł literackich.

Zespół literaturoznawców, językoznawców i edytorów, którzy mają przygotować nową edycję twórczości Jana Pawła II, rozpoczął już swoje prace. Jego zamierzeniem jest wydanie trzytomowego zbioru, który obejmie wszystkie utwory literackie Karola Wojtyły z lat 1939–2003.

– Czeka nas ciężka praca. Chcemy bowiem wydać zbiór tekstów, które będą pozbawione edytorskich błędów, przeinaczeń i braków w istniejących już publikacjach. A tych, niestety, nie brakuje – mówi „Rzeczpospolitej" Anna Karoń-Ostrowska, koordynatorka przedsięwzięcia.

Teksty rozproszone

Nad edycją krytyczną będzie pracował zespół złożony z dziesięciu naukowców, którzy na co dzień zajmują się badaniem twórczości Karola Wojtyły. Badacze już podzielili się na trzy podzespoły. Pierwszy – kieruje nim ks. prof. Jan Machniak – zajmie się młodzieńczymi utworami Wojtyły. Drugi zespół, na jego czele stoi prof. Zofia Zarembianka z UJ, weźmie na warsztat poezje z lat 1947–2003. Z kolei trzeci zespół, prowadzony przez prof. Jacka Popiela, opracuje dramaty z lat 1947–1964.

Większość utworów Karola Wojtyły w rękopisach lub maszynopisach przechowywana jest w krakowskiej kurii. Wojtyła skończył bowiem swoją działalność literacką z chwilą wyboru na papieża. Ale co najmniej dwa utwory znajdują się w Rzymie.

Jeden – poemat „Stanisław" z 1978 roku – jest w Papieskim Kolegium Polskim, w którym Karol Wojtyła zatrzymywał się podczas pobytów w Wiecznym Mieście. Jak wspominał kilka lat temu kard. Stanisław Dziwisz, Wojtyła wykańczał go na schodach tego domu. Tam też pozostawił rękopis.

Z kolei rękopis „Tryptyku rzymskiego", który Wojtyła napisał już jako papież, znajduje się w archiwach watykańskich.

– Z dotarciem do tego rękopisu możemy mieć pewien problem, ale robimy wszystko, by go zobaczyć – wyjaśnia Karoń-Ostrowska. – Chcemy bowiem zobaczyć wszystkie wersje konkretnego utworu, by je opublikować i pokazać cały proces twórczy autora – dodaje i wyjaśnia, że część tekstów Wojtyły może się znajdować także w archiwach prywatnych. – Dlatego apelujemy do wszystkich, którzy takie teksty mają, by nam je pokazali i pozwolili je zbadać – wyjaśnia.

Dowolność edytorów

Naukowców czeka sporo pracy. Utwory Karola Wojtyły były już wprawdzie wydawane, ale często ich wydawcy pomijali całe partie tekstów. Tak stało się np. z dramatem „Promieniowanie ojcostwa" z połowy lat 60. Dramat dotychczas publikowano pięciokrotnie i jak wykazała niedawno Agnieszka Komorowska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, podstawą wydania był nie autograf, ale wybrakowany maszynopis, w którym pominięty jest jeden z fragmentów.

Podobny los spotkał także wydany w 2003 roku „Tryptyk rzymski". Papież pracował nad tekstem w 2002 roku w Castel Gandolfo. Z autografu na czysto przepisywała go Wanda Półtawska, a później jej mąż na komputerze. Potem Jan Paweł II przesyłał tekst krakowskiemu poecie Markowi Skwarnickiemu, którego uczynił „kustoszem" swojej spuścizny literackiej. Skwarnicki – co podkreślają liczni badacze – czuł się upoważniony do wprowadzania zmian oraz poprawek w tekście i w efekcie drukiem ukazał się zniekształcony tekst utworu.

Ostatni dzwonek

Już po ukazaniu się „Tryptyku" z faksymile autografu edytorzy – m.in. prof. Jan Okoń z Uniwersytetu Łódzkiego czy prof. Wacław Walecki z UJ – wytykali liczne błędy edytorskie. Pisała o tym także Karoń-Ostrowska. – W wydaniu pominięto niektóre słowa, co zmieniło sens tego utworu – podkreśla badaczka.

Czasu na pełne i właściwe opracowanie utworów Wojtyły zostało niewiele, ale naukowcy wierzą w powodzenie projektu. – Musimy to zrobić teraz, dopóki żyją jeszcze osoby, które znają odręczne pismo Jana Pawła II – mówi Karoń-Ostrowska. – Jesteśmy to winni samemu papieżowi, ale i następnym pokoleniom.

W 100. rocznicę urodzin Karola Wojtyły, w maju 2020 r., ma się ukazać krytyczny zbiór jego dzieł literackich.

Zespół literaturoznawców, językoznawców i edytorów, którzy mają przygotować nową edycję twórczości Jana Pawła II, rozpoczął już swoje prace. Jego zamierzeniem jest wydanie trzytomowego zbioru, który obejmie wszystkie utwory literackie Karola Wojtyły z lat 1939–2003.

– Czeka nas ciężka praca. Chcemy bowiem wydać zbiór tekstów, które będą pozbawione edytorskich błędów, przeinaczeń i braków w istniejących już publikacjach. A tych, niestety, nie brakuje – mówi „Rzeczpospolitej" Anna Karoń-Ostrowska, koordynatorka przedsięwzięcia.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kościół
Konferencja naukowa „Prawo i Kościół”
Kościół
Spanie z księdzem, stworzenie sekty. Analiza decyzji kard. Kazimierza Nycza w głośnej sprawie
Kościół
Nie żyje ks. Roman Kneblewski. Słynący z kontrowersji duchowny miał 72 lata
Kościół
Spanie z księdzem, stworzenie sekty. Watykan zajmie się katolicką wspólnotą spod Warszawy
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Kościół
Wybory samorządowe 2024. KEP wyjaśnia, czym powinni kierować się wierzący