Unijne rozliczanie po kompromisie

Kompromis budżetowy i prace nad nową procedurą dotyczącą dyscypliny finansowej w zakresie unijnych pieniędzy zwróciły uwagę na problem rozliczenia się z pieniędzy otrzymanych z Unii Europejskiej. Nierzadko sprawy o zwrot wsparcia unijnego są w sądzie. Jak wygląda procedura odzyskiwania unijnych pieniędzy?

Ogólny obowiązek odzyskiwania nieprawidłowo wydanych środków unijnych spoczywa zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 na państwie członkowskim. Postępowania w przedmiocie zwrotu środków prowadzą instytucje, które udzieliły wsparcia, czyli jeżeli umowę o dofinansowanie podpisał PARP, to PARP powinien odzyskać nieprawidłowo wydatkowane środki. Jest to postępowanie administracyjne, w którym instytucja, która udzieliła wsparcia, wydaje decyzję administracyjną, od której przysługuje odwołanie. Sprawa może następnie trafić do sądu administracyjnego.

Czytaj także: Pieniądze na tworzenie warunków do rozwoju nowych firm

Kto jeszcze zajmuje się tymi sprawami kto je wytacza?

W wykrywanie i korygowanie nieprawidłowości, które są podstawą postępowań zwrotowych, jest zaangażowanych więcej instytucji, które mogą kontrolować projekty. Na poziomie krajowym są to przede wszystkim Instytucja Audytowa – Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, Instytucja Certyfikująca, do której obowiązków należy zatwierdzanie wydatków, NIK, wreszcie prokuratura, a także CBA i wyspecjalizowane jednostki policji do zwalczania przestępczości gospodarczej. Niektóre nieprawidłowości mogą bowiem okazać się nadużyciami finansowymi penalizowanymi w kodeksie karnym jako wyłudzenie dotacji (art. 297 k.k.).

A Bruksela?

Projekty unijne mogą być także kontrolowane bezpośrednio przez samą Komisję Europejską, Europejski Trybunał Obrachunkowy czy OLAF, czyli Europejski Urząd do Zwalczania Nadużyć Finansowych.

Jaką formę przybiera wyrok w razie stwierdzenia nieprawidłowości?

W zdecydowanej większości postępowania o rozliczanie dotacji to postępowania administracyjne, w których wydawane są decyzje zwrotowe, które podlegają egzekucji na podobnych zasadach jak decyzje podatkowe. Obok postępowań zwrotowych możliwe są postępowania prowadzone przed sądami cywilnymi, co wynika z faktu, że umowa o dofinansowanie jest umową cywilną.

Spory dotyczące dotacji mogą być inicjowane przez samych beneficjentów jako powództwa o zapłatę należnej dotacji albo przez instytucje, które obok możliwości wszczęcia postępowań administracyjnych mogą korzystać z ustanowionych przez beneficjentów zabezpieczeń jak weksle, poręczenia, hipoteki czy gwarancje. Bywa też, że ta sama sprawa rozpatrywana jest przez sąd cywilny i administracyjny, np. kiedy instytucja obok postępowania zwrotowego jednocześnie rozwiązuje umowę o dofinansowanie, a beneficjent ją pozywa o kolejne płatności.

I kto wygrywa?