Klienci ci domagają się zwrotu części kosztów, w tym prowizji i opłat przygotowawczych, proporcjonalnie do okresu wcześniejszej spłaty. W I półroczu 2020 r. Rzecznik otrzymał 2277 wniosków o interwencję związaną z niewłaściwym rozliczeniem przez kredytodawców przedterminowo spłaconych kredytów konsumenckich. To ponad dwukrotnie więcej niż w całym 2019 r., kiedy to klienci wystąpili do Rzecznika Finansowego 1083 razy z wnioskiem w tego typu sprawach. Do dnia 29 lipca 2020 r. ponad 40 procent wszystkich skierowanych do Wydziału Klienta Rynku Bankowo-Kapitałowego w tym roku wniosków o interwencje w sprawach indywidualnych klientów dotyczyło właśnie tego zagadnienia.
Nowe skargi to efekt wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 11 września 2019 r. w sprawie C-383/18 (dalej również jako wyrok TSUE), który potwierdził wcześniejsze stanowisko Rzecznika Finansowego. Problemy zgłaszają klienci, którzy spłacili kredyt konsumencki przed pierwotnie planowanym terminem, np. w ciągu roku, a nie dwóch lat. W takiej sytuacji, kredytodawca powinien proporcjonalnie obniżyć i zwrócić wszystkie koszty takiego kredytu, w tym prowizje i opłaty przygotowawcze - takie stanowisko zajmował Rzecznik Finansowy od początku.
W tym tygodniu urząd opublikował swoje stanowisko w sprawie rozliczeń przy wcześniejszej spłacie kredytu konsumenckiego i oczekuje, że podmioty rynku finansowego dostosują swoją praktykę do stanu zgodnego z prawem. - Obserwujemy rosnącą liczbę wniosków o interwencje Rzecznika Finansowego, w sprawach o rozliczenie prowizji przy wcześniejszej spłacie kredytu – mówi dr hab. Mariusz Golecki, Rzecznik Finansowy. - Jeśli dynamika zanotowana w I półroczu 2020 utrzyma się w dalszej części roku, do końca tego roku będziemy mieli około 5 tys. wniosków dotyczących tego problemu. To wskazuje potrzebę podjęcia bardziej intensywnych działań systemowych w celu rozwiązania tych kwestii – dodał.
- Z analizy skarg napływających do nas wynika, że praktyki niektórych kredytodawców w rozliczeniu prowizji przy wcześniejszej spłacie są nieprawidłowe. Spodziewamy się w najbliższym czasie zwiększenia liczby spraw, w których kredytobiorcy wstąpią na drogę postępowania sądowego w tym zakresie. Rzecznik Finansowy będzie wspierał konsumentów – zapowiada Golecki. Jednocześnie zapewnia, że osoby, których kredyty zostały rozliczone niezgodnie z przepisami i unijnym orzecznictwem, mogą występować do Rzecznika Finansowego o przeprowadzenie postępowania interwencyjnego. Jeśli w jego wyniku podmiot nie zmieni zdania i klient wystąpi na drogę sądową, będzie mógł uzyskać od Rzecznika Finansowego wsparcie w postaci tzw. istotnego poglądu.
Ze skarg, które trafiają do Rzecznika Finansowego wynika, że niektóre podmioty wyprowadziły szczególne i niejasne zasady rozliczeń. Przykładowo - uznają, że proporcjonalny zwrot prowizji jest należny konsumentowi tylko w przypadku umów zawartych po 11 września 2019 r., czyli po dniu ogłoszenia wyroku TSUE. Niektóre z podmiotów przyjęły praktykę, że co do zasady uwzględniają roszczenia konsumentów dotyczące zwrotu części prowizji, ale tylko dla umów, które zostały zawarte po 16 maja 2016 r. (wydanie wspólnego stanowiska przez Rzecznika Finansowego i Prezesa UOKiK).
Zdaniem Rzecznika, stosowane przez niektóre podmioty rynku finansowego praktyki mogą naruszać zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Praktyki takie podlegają ocenie UOKiK, który może wydać decyzję uznającą taką praktykę za naruszającą zbiorowy interes konsumentów z dalszymi konsekwencjami.
