Nadzór wskazuje, że to konsekwencja stwierdzenia okoliczności, w której z powodów związanych bezpośrednio z sytuacją finansową banku nie reguluje on wobec deponentów swoich zobowiązań w zakresie wypłaty środków objętych ochroną gwarancyjną.

Brak przymusowej restrukturyzacji

Bank Spółdzielczy w Grębowie to jedna z mniejszych instytucji tego typu, ma 60 mln zł aktywów. KNF nie zdecydowała się na przeprowadzenie przymusowej restrukturyzacji (resolution). Wyjaśnia, że w środę poinformowała BFG, że bank jest zagrożony upadłością i brak jest przesłanek wskazujących, że działania nadzorcze lub działania tego podmiotu pozwolą we właściwym czasie usunąć to zagrożenie. Zostały w ten sposób spełnione dwie z wymaganych trzech przesłanek niezbędnych do uruchomienia resolution. W czwartek BFG odpowiedział KNF, że w jego ocenie nie zostały spełnione przesłanki wydania decyzji o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji wobec banku ze względu na brak spełnienia trzeciej przesłanki, czyli interesu publicznego (spełnienia co najmniej jednego z celów przymusowej restrukturyzacji, czyli utrzymania stabilności finansowej, ograniczenia zaangażowania funduszy publicznych, zapewnienia kontynuacji realizowanych przez podmiot funkcji krytycznych, ochrony deponentów lub ochrony środków powierzonych podmiotowi przez jego klientów).

Brak przymusowej restrukturyzacji oznacza zawieszenie działalności i wystąpienie z wnioskiem o upadłość, co stanowi formalną przesłankę do uruchomienia wypłat środków gwarantowanych z BFG (o tym w kolejnym akapicie).

We wtorek KNF podjęła decyzję o ustanowieniu w grębowskim banku zarządu komisarycznego. Ten poinformował nadzór, że bank nie jest w stanie wypłacać pieniędzy klientom, czyli utracił płynność finansową. Dlatego KNF wszczęła z urzędu postępowanie administracyjne. Brak decyzji BFG o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji wobec banku zobligował KNF do podjęcia decyzji o zawieszeniu działalności Banku Spółdzielczego w Grębowie i wystąpieniu do sądu o ogłoszenie jego upadłości.

Gwarancje depozytów BFG

We wtorek wartość środków gwarantowanych zgromadzonych w banku wynosiła 28 mln zł. Wypłaty takich środków powinny być dokonane przez BFG w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości banku. W całości gwarantowane są przez BFG depozyty łącznie do równowartości w złotych 100 tys. euro (ok. 425 tys. zł), niezależnie od liczby rachunków posiadanych przez deponenta w danym banku. W przypadku rachunku wspólnego każdemu ze współposiadaczy przysługuje odrębny limit środków gwarantowanych.

Pojedyncze przypadki?

To kolejna upadłość banku spółdzielczego w ostatnich latach. W listopadzie 2015 r. upadł SK Bank Wołomin, największa wtedy tego typu instytucja w Polsce, mający ok. 2 mld zł depozytów, zaś rok później w październiku BS w Nadarzynie, mający ok. 140 mln zł depozytów. Ostatnio sporo mówiło się o fatalnej sytuacji Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku, mającego 2,5 mld zł depozytów.

Mimo to KNF ocenia ogólną sytuację ekonomiczno-finansową sektora banków spółdzielczych w Polsce pozytywnie, a jednostkowe zdarzenia o charakterze incydentalnym nie wpływają na jego stabilność. Nadzór argumentuje, że fundusze własne banków spółdzielczych w 2018 r. wzrosły o 5,1 proc., do 12,1 mld zł. Łączny współczynnik kapitałowy banków spółdzielczych jest całkiem wysoki i wyniósł 17,7 proc. (wobec 17,2 proc. w grudniu 2017 r.), zaś współczynnik kapitału Tier1 wyniósł 16,8 proc. wobec 16,3 proc. rok wcześniej. Fundusze własne wyższe niż równowartość 5 mln euro posiadało w grudniu 2018 r. 180 banków wobec 172 w grudniu 2017 r.

Dodatkowym czynnikiem wspierającym bezpieczeństwo sektora są utworzone z końcem 2015 r. Instytucjonalne Systemy Ochrony (obecnie działają 2 Systemy Ochrony w zrzeszeniu BPS i zrzeszeniu SGB), które wdrożyły mechanizmy wzajemnej kontroli i pomocy w zakresie gwarantowania wypłacalności oraz płynności jego uczestników. Bank Spółdzielczy w Grębowie nie przystąpił do ww. struktur, poza nimi znajduje się co najmniej kilkanaście banków.