Archeologiczne stanowiska zniszczone przez ogień

Szalejące pożary zagrażają tysiącom zabytkowych stanowisk związanych z Aborygenami.

Aktualizacja: 05.02.2020 20:33 Publikacja: 05.02.2020 18:56

Archeologiczne stanowiska zniszczone przez ogień

Foto: AFP

Naukowcy z Australian Archeological Association biją na alarm: dziedzictwo kulturowe Aborygenów pochłania ogień. Pożary lasów wybuchały także dawniej, co pewien czas na tym kontynencie, jednak skala katastrofy, jaka rozpętała się we wrześniu 2019 roku, nie ma precedensu od czasu, gdy pojawili się tam Europejczycy.

Zagrożone i niszczone stanowiska znajdują się w całym kraju. Mają one bardzo różny charakter, na przykład święte drzewa, których pnie są wydrążone, a powstałe w ten sposób jamy w pniach mają rozmaite kształty przypominające okna czy wejścia prowadzące (według wierzeń tubylców) do wnętrza świata roślinnego; właśnie te drzewa pierwsze padają ofiarą ognia.

Płomienie niszczą także bloki skalne z rytami bądź malowidłami, skała rozkrusza się pod wpływem wysokiej temperatury, barwniki spalają się. Bardzo wysoka temperatura powietrza, towarzysząca pożarom, działa niszczycielsko na pradawne „warsztaty rzemieślnicze", w których ociosywano kamienie, robiąc z nich narzędzia, oraz na schroniska skalne, w których obozowali dawniej ludzie. Również wiele struktur wzniesionych przez pierwszych europejskich kolonistów strawił ogień i wiele wskazuje na to, że strawi kolejne.

W skład dziedzictwa kulturowego Australii wchodzą zabytki materialne, spuścizna duchowa oraz krajobraz. Wszystko to niszczą płomienie. W świętych jeziorach zapadające się dno sprawia, że tracą one w oczach tubylców swój status. Dla Aborygenów wiele zwierząt ma charakter totemowy, a to oznacza, że ich śmierć powoduje „duchową ranę". Miejsca opowiadania mitów i śpiewania pieśni wymagają specyficznych elementów krajobrazu, nadają one walor mitom i pieśniom, bez tego tracą one „moc".

– Aby zrozumieć wpływ destrukcji krajobrazu na populacje Aborygenów, należy wziąć pod uwagę zakorzenienie ich wartości kulturowych wewnątrz środowiska naturalnego.

Tradycje aborygeńskie są przekazywane ustnie z pokolenia na pokolenie, poprzez mity, legendy, pieśni, które związane są z charakterystycznymi elementami krajobrazu, takimi jak kamienie czy pagórki. Dla mitów, legend i pieśni stanowią one „drogowskazy", swoistą mapę ustną wędrówek przodków w „czasie stwarzania", gdy powstawały miejsca, zwierzęta i zwyczaje. Oczywiście mamy nadzieję, że powstaną nowe mity, legendy, pieśni, między innymi związane z obecnymi katastrofalnymi pożarami, ale na to trzeba czasu – wyjaśnia dr Lynne Kelly z Monash University w Melbourne.

W obliczu strat spowodowanych pożarami Australian Archeological Association postuluje objęcie dziedzictwa kulturowego planem ratunkowym. Postulat przewiduje włączenie wolontariuszy w akcję ratowniczą. Pierwszy etap powinien polegać na wizytacji zabytkowych miejsc, skatalogowaniu zniszczeń i ustaleniu, co da się jeszcze uratować. Poza tym pożary odsłoniły wiele zabytkowych miejsc, dotychczas nieznanych badaczom.

– Nie znamy jeszcze skali zniszczeń, ale mamy nadzieję, że powstaną nowe mity, legendy, pieśni związane z obecnymi katastrofalnymi pożarami, ale na to trzeba czasu – powiedziała dr Tiina Manne z University of Queensland.

Naukowcy z Australian Archeological Association biją na alarm: dziedzictwo kulturowe Aborygenów pochłania ogień. Pożary lasów wybuchały także dawniej, co pewien czas na tym kontynencie, jednak skala katastrofy, jaka rozpętała się we wrześniu 2019 roku, nie ma precedensu od czasu, gdy pojawili się tam Europejczycy.

Zagrożone i niszczone stanowiska znajdują się w całym kraju. Mają one bardzo różny charakter, na przykład święte drzewa, których pnie są wydrążone, a powstałe w ten sposób jamy w pniach mają rozmaite kształty przypominające okna czy wejścia prowadzące (według wierzeń tubylców) do wnętrza świata roślinnego; właśnie te drzewa pierwsze padają ofiarą ognia.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Archeologia
Kolos Konstantyna powrócił do Rzymu. Można go zobaczyć w Muzeach Kapitolińskich
Archeologia
Egipt restauruje piramidę w Gizie. "Dar dla świata XXI wieku"
Archeologia
We włoskim Paestum odkryto dwie nowe świątynie doryckie
Archeologia
Cucuteni-Trypole. Wegeosady sprzed sześciu tysięcy lat
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Archeologia
Szwajcaria. Detektorysta znalazł na polu marchwi biżuterię sprzed 3,5 tysiąca lat