26 września 2020 r. o godzinie 11 odbędzie się egzamin na aplikacje prawnicze. Będzie to już 14. edycja egzaminów. Od kilku lat wraz z Wydawnictwem CH Beck pomagamy młodym prawnikom w powtórce materiału do testu. Dziś rozpoczynamy powtórkę z procedury karnej. Za tydzień ciąg dalszy z tej partii materiału.
Czynności procesowe
PYTANIE: Zgodnie z KPK:
A. nie można odroczyć sporządzenia uzasadnienia postanowienia;
B. można odroczyć sporządzenie uzasadnienia postanowienia do 7 dni;
C. można odroczyć sporządzenie uzasadnienia postanowienia do 14 dni.
Odp. B; art. 98 § 2 k.p.k.
Omówienie
Orzeczenia, zarządzenia, polecenia
Podstawa orzeczenia.
Podstawą orzeczenia może być tylko całokształt okoliczności ujawnionych w postępowaniu, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia.
Postanowienia i zarządzenia.
Czytaj także: Zdalni aplikanci dostaną mniejsze stypendium
Jeżeli ustawa nie wymaga wydania wyroku, sąd wydaje postanowienie (art. 93 § 1 k.p.k.).
W kwestiach niewymagających postanowienia prezes sądu, przewodniczący wydziału, przewodniczący składu orzekającego albo upoważniony sędzia wydają zarządzenia (art. 93 § 2 k.p.k.).
W postępowaniu przygotowawczym postanowienia i zarządzenia wydaje:
1) prokurator;
2) inny uprawniony organ;
3) sąd – w przypadkach przewidzianych w ustawie.
Polecenia
W wypadkach określonych w ustawie sąd oraz prokurator wydają polecenia policji lub innym organom.
Postanowienia i zarządzenia wydane przez referendarza sądowego, sprzeciw.
W wypadkach określonych w ustawie referendarz sądowy może wydawać postanowienia lub zarządzenia. Polecenia, które zgodnie z ustawą wydaje sąd, może wydawać także referendarz sądowy.
Od postanowień i zarządzeń wydanych przez referendarza sądowego może być wniesiony sprzeciw. Sprzeciw przysługuje stronom, a także osobie, której postanowienie bezpośrednio dotyczy, chyba że ustawa stanowi inaczej. W razie wniesienia sprzeciwu postanowienie lub zarządzenie traci moc.
Prezes sądu odmawia przyjęcia sprzeciwu, jeżeli został wniesiony po terminie lub przez osobę nieuprawnioną.
Treść postanowienia.
Postanowienie powinno zawierać:
1) oznaczenie organu oraz osoby lub osób wydających postanowienie;
2) datę wydania postanowienia;
3) wskazanie sprawy oraz kwestii, której postanowienie dotyczy;
4) rozstrzygnięcie z podaniem podstawy prawnej;
5)uzasadnienie, chyba że ustawa zwalnia od tego wymagania.
Taką samą treść powinno zawierać zarządzenie.
Orzekanie na rozprawie.
W wypadkach wskazanych w ustawie orzeczenia sądu zapadają na rozprawie, natomiast w innych przypadkach – na posiedzeniu. Orzeczenia wydawane na posiedzeniu mogą zapadać również na rozprawie.
Referendarz sądowy wydaje postanowienia na posiedzeniu.
Jawność posiedzeń.
Posiedzenie odbywa się z wyłączeniem jawności, chyba że ustawa stanowi inaczej albo prezes sądu lub sąd zarządzi inaczej.
Do posiedzeń stosuje się odpowiednio przepis art. 358 k.p.k., który stanowi, że jeżeli nie przemawia przeciw temu wzgląd na prawidłowość postępowania, sąd na wniosek strony wyraża zgodę na utrwalenie przez nią przebiegu rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk.
Jawne są posiedzenia, o których mowa w:
1) art. 339 § 3 pkt 1, 2 i 5 – umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 2–11, umorzenie postępowania z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia, wydanie postanowienia o zawieszeniu postępowania;
2) art. 340 – umorzenie postępowania;
3) art. 341 – warunkowe umorzenie postępowania;
4) art. 343 § 5 – rozpoznanie wniosku o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy;
5) art. 343a – rozpoznanie wniosku o wydanie wyroku skazującego bez postępowania dowodowego;
6) art. 603 – rozpoznanie wniosku państwa obcego o wydanie osoby ściganej w celu przeprowadzenia przeciw niej postępowania karnego lub wykonania orzeczonej co do niej kary albo środka zabezpieczającego;
7) art. 607l § 1 – rozpoznanie wniosku w przedmiocie przekazania i tymczasowego aresztowania osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania;
8) art. 607s § 3 – odmowa przekazania osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania i orzeczenie o wykonaniu kary albo środka, orzeczonych przez organ sądowy państwa wydania nakazu europejskiego;
9) art. 611c § 4 – określenie przez sąd kwalifikacji prawnej czynu według prawa polskiego oraz kary i środków podlegających wykonaniu po przejęciu do wykonania orzeczenia wydanego przez sąd państwa obcego;
10) art. 611ti § 1 – rozpoznanie przez sąd sprawy o wykonanie orzeczenia wydanego przez państwo członkowskie Unii Europejskiej.
Osoby uprawnione do wzięcia udziału w posiedzeniu.
Udział w posiedzeniu mają prawo wziąć:
1) strony oraz
2) osoby niebędące stronami, jeżeli wykażą interes prawny w rozstrzygnięciu.
Osoby te mają prawo wziąć udział w postępowaniu, gdy ustawa tak stanowi, chyba że ich udział jest obowiązkowy.
W pozostałych przypadkach nie zawiadamia się ich o posiedzeniu, a mogą wziąć w nim udział, jeżeli się stawią, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Sprawdzenie okoliczności faktycznych
Jeżeli zachodzi potrzeba sprawdzenia okoliczności faktycznych przed wydaniem orzeczenia na posiedzeniu, sąd dokonuje tego sam albo w tym celu wyznacza sędziego ze składu orzekającego bądź zwraca się o wykonanie określonych czynności do sądu miejscowo właściwego.
Jeżeli czynność nie wymaga przeprowadzenia dowodu, może ją wykonać także referendarz sądowy.
Uzasadnienie postanowienia
sporządzane jest na piśmie wraz z samym postanowieniem.
Możliwe jest odroczenie sporządzenia uzasadnienia postanowienia do 7 dni, jeżeli:
1) sprawa jest zawiła lub
2) występują inne ważne przyczyny.
Nie wymaga uzasadnienia dopuszczenie dowodu, jak również uwzględnienie wniosku, któremu inna strona nie sprzeciwiła się, chyba że orzeczenie podlega zaskarżeniu.
Uzasadnienie wyroku i zarządzenia.
Tryb i forma uzasadnienia wyroku określone są przez przepisy szczególne. Uzasadnienie zarządzenia sporządza się na piśmie, jeżeli podlega ono zaskarżeniu.
Uzasadnienie wyroku sądu I instancji, w tym wyroku nakazowego i wyroku łącznego, oraz wyroku sądu odwoławczego i wyroku wydanego w postępowaniu o wznowienie postępowania sporządza się na formularzu według ustalonego wzoru (wzór ten określa rozp. MS z 28.11.2019 r., DzU z 2019 r., poz. 2349).
Ogłoszenie i doręczenie orzeczenia
Zgodnie z art. 100 k.p.k. orzeczenie lub zarządzenie wydane na rozprawie ogłasza się ustnie. Orzeczenie lub zarządzenie wydane na posiedzeniu jawnym ogłasza się ustnie. Jeżeli na ogłoszeniu nikt się nie stawił, można uznać wydane orzeczenie lub zarządzenie za ogłoszone. Przyczynę odstąpienia od ogłoszenia należy wskazać w protokole albo notatce urzędowej z posiedzenia. Orzeczenie lub zarządzenie wydane na innym posiedzeniu ogłasza się ustnie, jeżeli bierze w nim udział strona.
Wyrok doręcza się podmiotom uprawnionym do wniesienia środka zaskarżenia, jeżeli ustawa tak stanowi.
Postanowienie albo zarządzenie wydane poza rozprawą, od którego przysługuje środek odwoławczy, doręcza się podmiotom uprawnionym do wniesienia tego środka, a postanowienie kończące postępowanie jego stronom, chyba że byli obecni przy ogłoszeniu postanowienia albo zarządzenia.
Strony należy powiadomić o treści innych postanowień i zarządzeń wydanych poza rozprawą i posiedzeniem, a także wydanych na posiedzeniu, o którego terminie strona nie była zawiadomiona.
W przypadku gdy ustawa nie zwalnia od równoczesnego sporządzenia uzasadnienia, orzeczenie i zarządzenie doręcza się lub ogłasza wraz z uzasadnieniem. W razie odroczenia sporządzenia uzasadnienia po ogłoszeniu postanowienia, na wniosek strony obecnej przy ogłoszeniu tego postanowienia, podaje się ustnie najważniejsze powody rozstrzygnięcia. Obecne strony należy pouczyć o możliwości złożenia takiego wniosku.
Jeżeli sprawę rozpoznano z wyłączeniem jawności ze względu na ważny interes państwa, zamiast uzasadnienia doręcza się zawiadomienie, że uzasadnienie zostało sporządzone (art. 100 § 7 k.p.k.).
Po ogłoszeniu lub przy doręczeniu orzeczenia i zarządzenia należy pouczyć uczestników postępowania o:
1) przysługującym im prawie, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia;
2) tym, że orzeczenie lub zarządzenie nie podlega zaskarżeniu.
Z czego najlepiej się uczyć
- M. Stepaniuk, Aplikacja adwokacka, Aplikacja radcowska, Aplikacja notarialna, Aplikacja komornicza, Aplikacja sędziowska i prokuratorska, wydania z 2020 r.
- A. Heliosz, Aplikacja od ogółu do szczegółu. Akty normatywne w pigułce, 11. wyd. 2020 r.,
- A. Heliosz, Aplikacja od ogółu do szczegółu. Ustawy dodatkowe na egzamin wstępny na aplikację komorniczą i notarialną, 6. wyd. 2020 r.,
- K. Czajkowska-Matosiuk, Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach, Tom 1 i 2, 14. wyd. 2020 r.
- Egzamin wstępny 2020, Teksty ustaw, Tom 1 i 2, 20., wyd. 2020 r.
