Naczelna Rada Adwokacka składa prezydentowi RP coroczne sprawozdanie z działalności adwokatury oraz przedstawia informacje problemowe. Tak brzmi art. 13 prawa o adwokaturze. Zdaniem adwokackich władz nie powinno zostać udostępnione ani obywatelom, ani nawet samym adwokatom. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał jednak to stanowisko za bezpodstawne.
WSA rozpoznał skargę adwokata Roberta Pogorzelskiego, który w maju 2020 r. wystąpił do władz palestry o przedstawienie dokumentu, o którym mowa w art. 13 prawa o adwokaturze.
Czytaj też: Dane o dyscyplinarkach adwokatów ściśle chronione
– Jako adwokat byłem zainteresowany, na co NRA kładzie nacisk w sprawozdaniu do prezydenta, co uważa za problemy adwokatury i jak chce je rozwiązać – mówi mecenas.
– Odmowa udostępnienia informacji publicznej nie wynika z tego, że autorem wniosku jest adwokat. Podstawą odmowy jest wykładnia art. 61 konstytucji – wskazuje adwokat Sławomir Krześ, koordynator do spraw dostępu do informacji publicznej NRA.
Zdaniem adwokatury obywatel ma prawo uzyskać informację o działalności organów samorządu adwokackiego „w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa". Samorząd adwokacki wykonuje zaś te zadania wyłącznie w dwóch obszarach: egzamin wstępny na aplikację adwokacką i egzamin adwokacki. Zdaniem NRA tylko w tej mierze można dopatrywać się informacji mających charakter informacji publicznej. „Pozostała działalność adwokatury finansowana jest ze składek członkowskich, zatem informacje o pozostałej działalności nie są informacją publiczną" – wskazano w odpowiedzi na skargę do WSA.
Nie spotkało się to jednak ze zrozumieniem sądu.
– NRA jest organem samorządu zawodowego. Jest więc zobowiązana udostępniać informacje publiczne, a żądane sprawozdanie jest informacją publiczną – podniósł WSA, któremu przewodziła sędzia Ewa Kwiecińska. Podkreślił jednocześnie, że skoro adwokatura jest podmiotem, którego działania służą wykonywaniu kluczowych w demokratycznym państwie prawnym zadań, to sprawozdanie z działalności takiego podmiotu to klasyczny przykład informacji publicznej.
Na pytanie, czy NRA składała prezydentowi wskazane sprawozdanie w 2020 r. czy 2019 r. i jakie informacje w nim zawarła, Rada odpowiedziała powściągliwie. – Sprawozdania takie są składane i zawierają informacje zgodne z art. 13 prawa o adwokaturze – wskazał mec. Krześ. Informując, że zasugerował NRA wniesienie skargi kasacyjnej.
Co na to mec. Pogorzelski?
– Zgodnie z ukształtowaną linią orzeczniczą ujawnieniu przez organy samorządu adwokackiego podlegają obecnie dużo bardziej „wrażliwe" informacje dotyczące m.in. wysokości diet działaczy samorządowych oraz informacje dotyczące karalności dyscyplinarnej konkretnych adwokatów. Nie spodziewałem się, by z udostępnieniem sprawozdania zawierającego szereg danych statystycznych i ogólnych twierdzeń mógł być aż taki problem, jakby było opatrzone klauzulą tajności – odpowiada.
– Rozstrzygnięcie WSA nie mogło być inne, NSA zaś najprawdopodobniej oddali ewentualną skargę kasacyjną NRA – dodaje mec. Pogorzelski.
Sygnatura akt: II SAB/Wa 366/20
Paweł Litwiński, adwokat
Samorządy zawodowe zobowiązane są do udostępniania informacji publicznej, co wynika wprost z art. 4 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Co istotne, działają w imieniu władzy publicznej, która powołując je do życia, w pewnym zakresie przekazuje im swoje kompetencje. Kwestia gospodarowania mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa pozostaje więc bez znaczenia wtedy, gdy oceniamy obowiązki samorządu zawodowego w udostępnianiu informacji publicznej – cała jego działalność jest wykonywana w imieniu państwa, a więc obowiązek udostępniania informacji publicznej dotyczy całości aktywności samorządu zawodowego.
