Przykład:
Załóżmy, że na wezwanie organu nie stawił się – jako świadek – żołnierz w czynnej służbie wojskowej, pełniący terytorialną służbę wojskową dyspozycyjnie, a organ ukarał go za to grzywną. Przysługiwało mu takie uprawnienie. W art. 88a k.p.a. określono zakres uprawnień organu w razie niestawienia się na wezwanie żołnierza w czynnej służbie wojskowej. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 330 ze zm.) żołnierzami w czynnej służbie wojskowej są żołnierze zawodowi. Ponadto, w myśl art. 59 ust. 1 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1459 ze zm.), żołnierzami w czynnej służbie wojskowej są osoby, które odbywają lub pełnią: zasadniczą służbę wojskową, przeszkolenie wojskowe, terytorialną służbę wojskową, ćwiczenia wojskowe, służbę przygotowawczą, okresową służbę wojskową bądź służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Żołnierzowi terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie organ mógł wymierzyć grzywnę za niestawiennictwo, ale w przypadku innych żołnierzy w czynnej służbie wojskowej uprawnienia organu ograniczałyby się do wystąpienia do dowódcy jednostki wojskowej, z wnioskiem o pociągnięcie tego żołnierza do odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Wniosek o zwolnienie od kary
Organ, który nałożył grzywnę, może także – na wniosek ukaranego, złożony w ciągu siedem dni od daty otrzymania zawiadomienia o ukaraniu – uznać za usprawiedliwioną nieobecność lub odmowę zeznania, wydania opinii albo okazania przedmiotu oględzin i zwolnić od kary grzywny. Na odmowę zwolnienia od kary służy zażalenie (art. 88 § 2 k.p.a.). Wniosek, o którym mowa w tym przepisie, jest drugim, odrębnym środkiem prawnym przysługującym osobie ukaranej.
Zażalenie na postanowienie o ukaraniu grzywną rozpoznaje organ wyższej instancji niż ten, który nałożył grzywnę. Natomiast wniosek o uznanie np. nieobecności za usprawiedliwioną i zwolnienie od grzywny rozpatrzy organ, który wymierzył tę karę. Dopiero jeżeli ten organ odmówi zwolnienia od kary, to na takie postanowienie będzie przysługiwać zażalenie. Wniosek o zwolnienie od grzywny nie musi być poprzedzony zażaleniem na nałożenie grzywny.
Przykład:
Załóżmy, że dana osoba została wezwana przez organ do osobistego stawienia się jako świadek przez telefon. Uprawnienie do dokonania wezwania w tej formie wynika z art. 55 k.p.a. Zgodnie z tym przepisem w sprawach niecierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności, ale z podaniem danych wymienionych w art. 54 § 1 k.p.a. oraz imienia, nazwiska i stanowiska służbowego pracownika organu wzywającego. Wezwanie dokonane w taki sposób powoduje skutki prawne tylko wtedy, gdy nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie. Załóżmy, że były problemy z połączeniem telefonicznym i osoba wzywana nie usłyszała gdzie i kiedy ma się stawić, ale organ uznał wezwanie za skuteczne i ukarał ją grzywną za niestawiennictwo. W takim przypadku ukarany może wnieść zażalenie na postanowienie o wymierzeniu mu grzywny, powołując się na to, że wezwanie nie wywołało skutków prawnych. Gdyby natomiast wezwanie było prawidłowe, ale wezwany nie mógł stawić się np. z powodu nagłej choroby, może złożyć wniosek o uznanie jego nieobecności za usprawiedliwioną i zwolnienie od grzywny. Na skorzystanie z każdego tych środków ukarany ma 7 dni od dnia doręczenia mu postanowienia o ukaraniu grzywną.
