Sprawa dotyczyła K.G., którego Ministra Sprawiedliwości odwołał ze stanowiska komornika sądowego. Wskazał, że art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy o komornikach sądowych nakazuje mu odwołać komornika z zajmowanego stanowiska, jeżeli ukończył on 65. rok życia.
Czytaj także:
Sąd: komornik po 65. roku życia może pracować
Minister nie podzielił argumentów K.G., wskazujących że odwołując komornika sądowego z zajmowanego stanowiska na podstawie wspomnianego przepisu, dopuszcza się dyskryminacji ze względu na wiek i narusza przepisy dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy. Jak wyjaśniono, dyrektywa przewiduje szereg wyjątków od zakazu dyskryminacji, w tym art. 6 ust. 1, który otwiera przed państwami członkowskimi możliwość dalszego stosowania środków bezpośrednio dyskryminujących, pod warunkiem, że są one uzasadnione zgodnym z prawem celem, a przy tym są właściwe i konieczne do jego osiągnięcia. - Cele takie zostały wprost wskazane i szeroko uzasadnione w uzasadnieniu projektu ustawy o komornikach sądowych - zaznaczył minister.
Z jego argumentami nie zgodził się zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny, jak i Naczelny Sąd Administracyjny.
Ten drugi, w wyroku z 30 czerwca 2021 roku (sygn. akt II GSK 582/21) podzielił twierdzenie WSA, że ani w treści przyjętej regulacji w ustawie z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych, ani w uzasadnieniu projektu tej ustawy nie zostało obiektywnie i racjonalnie uzasadnione zgodnym z przepisem celem zastosowanie zasady odmiennego traktowania komorników sądowych w rozumieniu art. 6 ust. 1 dyrektywy 2000/78/WE, co zgodnie z tym przepisem mogłoby stanowić podstawę uchylenia zakazu dyskryminacji. - Nie można też uznać, że wybrane środki mające służyć do realizacji celu są właściwe i konieczne - uznał NSA.
Zdaniem sądu, wskazane przez Ministra Sprawiedliwości cele tj. wzgląd na sprawność zawodową (w szczególności sprawność fizyczną) osób wykonujących funkcję komornika sądowego oraz względy na niezbędną wymianę pokoleniową w tym zawodzie nie mogą zostać uznane za przekonujące i zasługujące na podzielenie oraz uzasadniające uchylenie zasady niedyskryminacji.
W zakresie ogólnej kondycji zdrowotnej WSA zauważył, że żadna z czynności egzekucyjnych nie wymaga od komorników szczególnej sprawności fizycznej, a w szczególności takiej, która wyróżniałaby ich na tle innych zawodów prawniczych. Tymczasem notariusze, prokuratorzy, sędziowie mogą sprawować swój urząd do ukończenia 70 roku życia (notariusze bez żadnych uprzednich zgód, sędziowie i prokuratorzy po wyrażeniu, po osiągnięciu przez nich 65 roku życia, zgody - odpowiednio przez Krajową Radę Sądownictwa lub Prokuratora Generalnego).
NSA podkreślił, że tendencje demograficzne i niekwestionowany postęp w zakresie medycyny powodują, że jest faktem niezaprzeczalnym zwiększająca się długość życia oraz to, że ludzie dożywają starszego, czy wręcz podeszłego wieku w lepszej niż kiedyś kondycji, a struktura demograficzna społeczeństw zmienia się w stosunku do wcześniejszej w kierunku coraz większego odsetka ludzi starszych. - Zatem uwzględnienie ewentualnej degradacji stanu zdrowia, w stopniu uniemożliwiającym wykonywanie czynności zawodowych, może być w wystarczającym stopniu zapewnione przez poddawanie pracowników (funkcjonariuszy) okresowym badaniom lekarskim i okresowej ocenie stanu zdrowia, a nie arbitralnym (niższym niż w innych porównywalnych zawodach prawniczych) wyznaczeniu limitu wieku - wskazał sąd.
Konkurs dla startupów i innowacyjnych firm
Drugim ze wskazanych przez Ministra Sprawiedliwości celów, który miałoby realizować kwestionowane rozwiązanie, był podział szans zawodowych między pokoleniami w ramach zawodu komornika sądowego, innymi słowy dokonanie wymiany pokoleniowej w tym zawodzie. Tymczasem zdaniem NSA, minister nie podał żadnych weryfikowalnych danych, mogących uzasadniać założony cel. - Powoływanie się na dążenie do osiągnięcia zrównoważonej struktury wiekowej w zawodzie komornika oraz wzgląd na podział szans zawodowych miedzy pokoleniami w ramach tego zawodu było całkowicie gołosłowne i niepoparte jakimikolwiek informacjami (statystycznymi, demograficznymi, społecznymi, ew. analizami dotyczącymi czynnych komorników w poszczególnych grupach wiekowych) - uznał NSA.
