Miasta nadal zarządzają budynkami niczyimi

Mieszkańcy kamienicy przy ul. Piłsudskiego w Opolu wielokrotnie domagali się od miasta remontu klatki schodowej, dachu i elewacji budynku. Okazało się jednak, że budynek, choć zarządzany przez miasto, nie jest jego własnością.

– Budynek nie  ma uregulowanego stanu prawnego. Nie wchodzi w skład naszych zasobów lokalowych. My tylko nim władamy. Dlatego przeprowadzamy wyłącznie niezbędne remonty – tłumaczy Zofia Twarduś z Urzędu Miasta w Opolu.

Takich kamienic w Opolu jest kilka. W całym kraju oczywiście znacznie więcej: w Poznaniu  70, w Krakowie 200, w Lublinie 125 (w tym 16 na starym mieście). Często są to budynki położone w atrakcyjnych miejscach.

Problem polega na tym, że w czasie II wojny światowej wielu właścicieli nieruchomości zginęło. Nie odnaleźli się też ich spadkobiercy.

Dlatego na podstawie dekretu z 28 lipca 1948 r. o najmie lokali powołano do życia przymusowe zarządy budynkami o niejasnym stanie prawnym. W wielu miastach działają  do tej pory. Tak jest m.in. we Włocławku, Krakowie czy Warszawie. W wielu bowiem wypadkach miastom nie udało się wyprostować sytuacji prawnej nieruchomości ani ich zasiedzieć.

Spadek z przeszłości

W niektórych miastach, jak Poznań, takimi budynkami administruje spółka miejska, natomiast w Opolu,w którym tych budynków  jest niewiele, nie zdecydowano się na powołanie osobnej jednostki.

W wypadku części budynków, tak jest np. w Poznaniu, znane są nazwiska właścicieli.

– Często jednak nie potrafią oni dojść do porozumienia między sobą, albo nieznane są ich adresy – tłumaczy Maria Wellenger z Miejskiego Przedsiębiorstwa Nieruchomości Komunalnych w Poznaniu.

Raz na jakiś czas dochodzi do zwrotu kamienicy dawnym właścicielom.

Tak było niedawno z kamienicą należącą do rodziny Mirowskich. Wróciła ona do spadkobierców.

Miasta zarządzają kamienicami na podstawie na ogół art. 752 kodeksu cywilnego. Dotyczy on prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia. Zawierają więc umowy najmu, pobierają czynsz. Gdy natomiast chodzi o remonty, to nie bardzo chcą się w nie angażować.

Podobnie postępują inne miasta. Najczęściej dopiero gdy jest decyzja z powiatowego nadzoru budowlanego, zabierają się do niezbędnych napraw. Miasta nie chcą bowiem inwestować w nie swoją własność.

W Krakowie, żeby mieć pieniądze na ten cel, podniesiono czynsze lokatorom w niczyich budynkach.

Inne spojrzenie

W sprawę z Opola zaangażowała się Helsińska Fundacja Praw Człowieka.

– Ustawa o ochronie praw lokatorów zawiera definicję mieszkaniowego zasobu gminy – mówi Michał Chylak z tej fundacji. Wynika z niej – tłumaczy – że należą do niego także lokale pozostające w posiadaniu samoistnym samorządu, a tak jest z nieruchomością z Opola. Jego zdaniem miasto może więc remont przeprowadzić. Zawsze przecież,  gdy zjawi się dawny właściciel budynku lub jego spadkobiercy, może zażądać zwrotu poniesionych na budynek nakładów.

– Nie ma bowiem przepisu – dodaje Michał Chylak – który zabraniałby przeprowadzania remontów w tego rodzaju nieruchomościach.

Według niego nie może być tak, że na lokatorach ciążą obowiązki (np. muszą ponosić koszty utrzymania mieszkania oraz części wspólnych budynku), a na wynajmującym już nie.