Reklama

Co zrobić, kiedy sędzia w wyroku pisze co innego, niż mówił

Ustne i pisemne uzasadnienia wyroku nie powinny się istotnie różnić, gdyż podważa to zaufania do sądów – zgodnie twierdzą praktycy.

Publikacja: 29.03.2023 03:06

Co zrobić, kiedy sędzia w wyroku pisze co innego, niż mówił

Foto: Adobe Stock

Nierzadko sędziowie inaczej uzasadniają wyrok ustnie, a inaczej potem na piśmie. Część z ostrożności odczytuje projekt uzasadniania, ale różnice bywają. Jakie mają znaczenie dla sprawy?

Dwa różne uzasadnienia

W jednej z ostatnio rozpatrywanych przez Sąd Najwyższy spraw skarżąca wskazała na rozbieżność między ustnym uzasadnieniem podanym tuż po ogłoszeniu wyroku niższej instancji a uzasadnieniem pisemnym. SN odpowiedział, że taka sytuacja nie oznacza, że orzeczenie to nie poddaje się kontroli (tutaj kasacyjnej). Sąd jest związany wydanym wyrokiem, a nie poglądem sędziego (obecnie najczęściej sąd składa się z jednego sędziego) wyrażonym w ustnych powodach rozstrzygnięcia. Wreszcie w tej sprawie motywy orzeczenia pozwalały zorientować się w przyczynach faktycznych i prawnych leżących u podstaw zaskarżonego orzeczenia.

Bywa jednak, że przynajmniej jedna ze stron procesu widzi różnice w uzasadnieniach, dopatrując się zmiany stanowiska sądu już po ogłoszeniu orzeczenia i ten fakt prezentuje w apelacji czy skardze kasacyjnej.

Czytaj więcej

Kto uzasadni cudze orzeczenie - na to pytanie odpowie Sąd Najwyższy

Adwokaci nie odpuszczają

– Wady uzasadnienia, które mogą doprowadzić do uchylenia wyroku, są wtedy, kiedy wyrok nie poddaje się kontroli instancyjnej, tzn. nie sposób wyczytać z uzasadnienia przyczyn, które legły u podstaw rozstrzygnięcia. Przypadki te dotyczyć mogą jedynie uzasadnienia pisemnego, którego sporządzenia wymaga k.p.c. i które ocenia sąd odwoławczy. Takiej kontroli nie podlegają ustne motywy rozstrzygnięcia. Choć w orzecznictwie wskazuje się, że zasadnicze powody pisemnego uzasadnienia nie powinny odbiegać od ustnego – mówi Przemysław Wierzbicki, adwokat.

Reklama
Reklama

Podobnie ocenia ten problem dr Artur Rycak. – Co do zasady „zasadnicze powody rozstrzygnięcia” podane ustnie po ogłoszeniu wyroku powinny być zbieżne z treścią pisemnego uzasadnienia, ale nie mają one waloru pisemnego uzasadnienia, i jeżeli różnią się od tego, co sąd napisał, to nie mogą być podstawą zaskarżenia. Gdyby doszło do całkowitej rozbieżności między sentencją wyroku a pisemnym uzasadnieniem, to owszem, mogłoby dojść do uchylenia wyroku – zaznacza adwokat.

Adwokat Roman Nowosielski jest mniej wyrozumiały.

– Nie ma przepisu, który by mówił, że pisemne uzasadnienie jest ważniejsze od ustnego, tym bardziej że np. w postępowaniu karnym w pewnych wypadkach nie ma pisemnego. Jeżeli między uzasadnieniami jest sprzeczność (nie tylko naturalna różnica sformułowań czy szersze ujęcie problemów na piśmie), to trzeba uchylić takie orzeczenie – podkreśla mec. Nowosielski.

– Strony i ich prawnicy nierzadko wskazują na różnice między uzasadnieniami, co w dobie łatwego nagrywania łatwo wykazać, więc nie może dziwić, że zainteresowana strona używa tego argumentu. Choćby po to, by wyższa instancja dokładniej zbadała skarżony wyrok i jego uzasadnienie. Ustnego uzasadnienia nie można więc lekceważyć także dlatego, że w tej formie sędzia tłumaczy stronie, często z prawem nieobeznanej, rozstrzygnięcie. I buduje zaufanie do sądu i prawa – dodaje mec. Nowosielski.

Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Jerzy Naumann, adwokat

Każde orzeczenie sądu musi spełniać trzy warunki: odpowiadać literze prawa, wymierzać sprawiedliwość oraz być zrozumiałe, czyli – właściwie uzasadnione. Jest też warunek czwarty, być może najważniejszy – wyrok musi wzmacniać zaufanie obywatela do sądownictwa. Jeżeli uzasadnienie decyzji podane przez sędziego na sali (ustnie) całkowicie różni się od uzasadnienia pisemnego, pojawia się poważny problem. Sędziowie patrzą na przepisy; obywatel szuka ich zrozumienia. Diametralna rozbieżność uzasadnienia orzeczenia ustnego z pisemnym powinna skutkować jego uchyleniem. Jest to konieczne do spełnienia czwartej przesłanki: bo obywatel chce ufać sądownictwu i ma prawo do tego zaufania.

Zawody prawnicze
Notariusze zwalniają pracowników i zamykają kancelarie
Spadki i darowizny
Czy darowizna sprzed lat liczy się do spadku? Jak wpływa na zachowek?
Internet i prawo autorskie
Masłowska zarzuca Englert wykorzystanie „kanapek z hajsem”. Prawnicy nie mają wątpliwości
Prawo karne
Małgorzata Manowska reaguje na decyzję prokuratury ws. Gizeli Jagielskiej
Nieruchomości
Co ze słupami na prywatnych działkach po wyroku TK? Prawnik wyjaśnia
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama