Nazwisko rodowe także można zmienić

Zasady dokonywania zmian nazwisk reguluje [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=13A53D4A40F085A20D7F56BF026DA14D?id=292328]ustawa z 17 października 2008 r. opublikowana w DzU nr 220, poz. 1414[/link]. Zgodnie z jej art. 4 zmiany nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów:

- w szczególności gdy dotyczy nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka,

- na nazwisko używane,

- na nazwisko, które zostało zmienione bezprawnie,

- na nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa kraju, którego obywatelstwo również się posiada.

Zaznaczyć należy, że zmiana jest możliwa również z innych ważnych powodów niewymienionych w omawianym przepisie.

[srodtytul]Odnotowane w akcie urodzenia[/srodtytul]

Czy istnieje możliwość zmiany nazwiska rodowego, a jeżeli tak, to na jakich zasadach? Z takim pytaniem zwrócił się do naszej redakcji jeden z czytelników. Odpowiedź na nie jest prosta: ustawa o zmianie imion i nazwisk dopuszcza zmianę i tego nazwiska. Mówi o tym wprost art. 7 ustawy. Zgodnie z jego ust. 1 zmiana nazwiska może dotyczyć zarówno tego, które nosi się aktualnie, jak i nazwiska rodowego.

Na wstępie wyjaśnijmy, jak należy rozumieć pojęcia „nazwisko noszone aktualnie” oraz „nazwisko rodowe”.

Nazwiskiem noszonym aktualnie jest to, którym wnioskodawca się posługuje. Może to być w szczególności nazwisko przyjęte po zawarciu małżeństwa, jak również w wyniku powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem związku małżeńskiego (art. 59 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BCFBF580F8F191E437E7BF39B0F967E8?id=71706]kodeksu rodzinnego i opiekuńczego[/link]). Nazwiskiem aktualnym będzie również noszone w wyniku administracyjnej zmiany.

Nazwiskiem rodowym jest natomiast odnotowane w akcie urodzenia nazwisko rodu (rodziny), z którego dana osoba pochodzi. Najczęściej jest nim nazwisko ojca. Polskie prawo dopuszcza jednak możliwość, aby było nim nazwisko żony, a także by było ono dwuczłonowe i składało się z połączonych nazwisk męża i żony (żony i męża).

[srodtytul]Brak automatyzmu[/srodtytul]

Zmianie podlegają wszystkie nazwiska prawnie przysługujące danej osobie, a więc zarówno rodowe, jak i nabyte. Co to oznacza? Po prostu tyle, że osoba, która wstąpiła w związek małżeński, będzie mogła zmienić zarówno nazwisko, które nosi w wyniku wstąpienia w ten związek, jak i dotychczasowe – rodowe. Co ważne, zmiana jednego z nich nie rozciąga się na drugie. Wynika to wprost z art. 7 ust. 2 ustawy. Zgodnie z jego treścią zmiana nazwiska noszonego po zawarciu małżeństwa, gdy jest ono tożsame z rodowym, rozciąga się na nazwisko rodowe wyłącznie na wyraźne żądanie osoby ubiegającej się o jego zmianę.

[srodtytul]Decyduje treść wniosku[/srodtytul]

Przyjęte rozwiązanie kładzie nacisk na fakt, że jedną z form nazwiska, jakie małżonkowie mogą nosić po zawarciu związku, jest nazwisko dotychczasowe każdego z nich. W konsekwencji art. 7 ust. 2 pozwala na odejście od zasady, zgodnie z którą wniosek o zmianę nazwiska powodował automatyczną zmianę wszystkich nazwisk, jakie przysługiwały stronie – a zatem zarówno rodowego, jak i noszonego po zawarciu małżeństwa – i jedynie wyraźne żądanie strony, aby zmiana nie rozciągała się na nazwisko rodowe, skutkował rozpatrywaniem wniosku w ograniczonym zakresie. Zmiana nazwiska rodowego osób, które noszą nazwisko w związku z zawarciem małżeństwa, powinna bowiem stanowić wyjątek, a nie regułę.

O tym, które nazwisko chcemy zmienić – noszone po wstąpieniu w związek małżeński czy rodowe – decyduje zainteresowany, składając wniosek. Może on bowiem dotyczyć obu tych nazwisk albo tylko jednego z nich. Którego, o tym decyduje zainteresowany. Ponadto należy pamiętać, jakie dane należy podać w treści wniosku.

Zgodnie z art. 11 ustawy o zmianie imion i nazwisk wniosek zawiera: dane osoby, której zmiany dotyczą (imię, nazwisko oraz nazwisko rodowe, adres miejsca zameldowania stałego albo czasowego trwającego ponad trzy miesiące oraz numer PESEL).