Służba cywilna: jak wyliczyć dodatek za wysługę lat i nagrodę jubileuszową

Prawo oraz wysokość tzw. dodatku za wysługę lat oraz nagrody jubileuszowej zależy od posiadanego przez członka korpusu służby cywilnej stażu pracy. Problem w tym, że zgodnie z ustawą o służbie cywilnej (dalej usc) – oprócz bieżącego - wlicza się do niego tylko zakończone okresy zatrudnienia. Dla członków korpusu służby cywilnej (sc) powołanych na wyższe stanowiska w sc i zmuszonych do zawieszenia bieżącego stosunku pracy oraz nawiązania nowego oznaczać by to mogło (w nowym stosunku pracy z powołania) znaczne zmniejszenie uwzględnianego przy ustalaniu uprawnień do tych świadczeń stażu pracy. Prawodawca w ich przypadku zrobił jednak wyjątek. Dzięki temu, objęcie przez nich wyższego stanowiska w sc nie ogranicza wymienionych wyżej uprawnień ani nie odsuwa ich realizacji w czasie.

Wszystkie okresy

Zgodnie z ustawą z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (dalej usc) do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę w służbie cywilnej oraz nagrody jubileuszowej wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Oznacza to, że pracodawca musi, uwzględnić w takim stażu wszystkie zakończone okresy zatrudnienia bez względu na rodzaj firmy, w której praca była świadczona, rozmiar etatu (cały czy ułamek) oraz podstawę nawiązania stosunku pracy (umowa o pracę, powołanie, wybór, mianowanie czy spółdzielcza umowa o pracę).

W przypadku zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę bez znaczenia jest także jej rodzaj (na czas określony, nieokreślony, na zastępstwo czy okres próbny). Do stażu pracy, od którego zależy prawo i wysokość nagrody i dodatku stażowego nie wlicza się natomiast pracy na podstawie umów cywilnoprawnych. Podobnie będzie w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej. Z przepisów wynika wprost, że poza okresami zatrudnienia (co należy rozumieć, jako okres pozostawania w stosunku pracy) do stażu wlicza się inne okresy tzw. zaliczalne, jeśli wynika to z odrębnych przepisów. A żadnych regulacji prawnych zezwalających na wliczenie do stażu pracy okresu prowadzenia własnej firmy czy pracy na podstawie kontraktów cywilnych nie ma.

Równoległe zatrudnienie

Przy ustalaniu prawa do dodatku za wysługę lat przysługującego członkowi korpusu służby cywilnej, który był zatrudniony równocześnie w ramach więcej niż jednego zakończonego stosunku pracy, do okresu uprawniającego do tego dodatku wlicza się jeden z tych okresów zatrudnienia. Tak wynika z § 4 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 29 stycznia 2016 r. w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej (DzU z 2016 r. poz. 125 ze zm.).

Identyczna zasada obowiązuje przy ustalaniu uprawnień do nagrody jubileuszowej (§ 5 ust. 3 rozporządzenia). Obostrzenia wynikające z cytowanego rozporządzenia zapobiec mają dwukrotnemu wliczaniu do stażu pracy tych samych okresów. Podobny cel ma zastrzeżenie w ustawie o służbie cywilnej, pozwalające na wliczenie do stażu pracy, od którego zależy prawo oraz wysokość dodatku za wysługę lat i nagrody jubileuszowej poprzedniego zatrudnienia tylko wtedy, gdy zatrudnienie to jest już zakończone.

Ważne!

Podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie przysługujące członkowi korpusu służby cywilnej w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli dla członka korpusu służby cywilnej jest to korzystniejsze – wynagrodzenie przysługujące w dniu jej wypłaty.

Zawieszony, czyli niezakończony

Nowe, obowiązujące od 23 stycznia 2016 r. zasady obsadzania wyższych stanowisk w służbie cywilnej zakładają, że powołanie na to stanowisko osoby spośród członków korpusu sc (bez względu na to czy w tym samym urzędzie czy innym) powoduje konieczność zawieszenia jej dotychczasowego stosunku pracy w tej służbie. Takiej osobie, zgodnie z art. 53a ust.6 usc, dyrektor generalny urzędu, w którym jest ona zatrudniona, udziela urlopu bezpłatnego na czas powołania.

Jeśli członek korpusu sc powoływany jest na stanowisko dyrektora generalnego w urzędzie, w którym jest on dotychczas zatrudniony, urlopu bezpłatnego udziela mu kierownik tego urzędu. Podobnie jest w przypadku powołania na wyższe stanowisko w sc dotychczasowego dyrektora generalnego urzędu.

W okresie powołania na wyższe stanowisko w sc urlopowany członek korpus sc jest, zatem w dwóch stosunkach pracy, z których jeden jest zawieszony, ale nadal trwa. Powstaje pytanie: czy ten niezakończony okres zatrudnienia pracodawca, zatrudniający członka korpusu sc na podstawie powołania, może uwzględnić w stażu pracy branym pod uwagę przy ustalaniu uprawnień do dodatku za wieloletnią pracę w służbie cywilnej oraz nagrody jubileuszowej.

Gdyby stosować tylko zapisy ustawowe odpowiedź na to pytanie mogłaby być tylko jedna: takie zaliczenie nie jest możliwe. Potwierdzają to zresztą wyjaśnienia Departamentu Służby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, który na pytanie, w jakiej wysokości należy ustalić dodatek za wieloletnią pracę w służbie cywilnej w związku z zawarciem z członkiem korpusu sc drugiej, równolegle trwającej umowy o pracę w tym samym urzędzie, uznał, że przepisy prawa pracy regulujące uprawnienia pracownicze o charakterze finansowym nie podlegają interpretacji rozszerzającej. Zatem należy uznać, że w świetle art. 90 ust. 2 usc okres zatrudnienia w ramach trwającego stosunku pracy nie podlega wliczeniu do okresu warunkującego nabycie prawa do dodatku za wysługę lat z tytułu innego, nawiązanego później stosunku pracy, nawet wówczas, gdy członek korpusu służby cywilnej podjął to kolejne zatrudnienie na podstawie nowego stosunku pracy u tego samego pracodawcy.

Powołani na specjalnych zasadach

Okazuje się jednak, że osoby powoływane na wyższe stanowiska w sc prawodawca postanowił potraktować inaczej. Otóż zgodnie z § 4 ust. 3 cytowanego wyżej rozporządzenia członkowi korpusu służby cywilnej, który wykonuje pracę w urzędzie w czasie urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę w celu wykonywania tej pracy, okres zatrudnienia u tego pracodawcy poprzedzający dzień rozpoczęcia urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy uprawniającego do dodatku za wysługę lat. Podobna zasada dotycząca nagrody jubileuszowej wynika z § 5 ust. 2 rozporządzenia. Oznacza to, że w zakresie realizacji wskazanych wyżej uprawnień powołanie członka korpus sc na wyższe stanowisko będzie miało charakter neutralny.

Przykład

Pracownik sc został powołany na stanowisko dyrektora departamentu w innym urzędzie niż był do tej pory zatrudniony. W dotychczasowym miejscu pracy dyrektor generalny udzielił mu, więc urlopu bezpłatnego. Do powołania pracownika doszło na miesiąc przed nabyciem przez niego uprawnień do nagrody jubileuszowej za 30 lat pracy (150 proc. wynagrodzenia miesięcznego). Pracownik otrzyma nagrodę w tym samym terminie, w którym otrzymałby ją, gdyby nie zmienił pracodawcy. Zgodnie, bowiem § 5 ust. 1 rozporządzenia członek korpusu służby cywilnej nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu upływu okresu uprawniającego do tej nagrody albo w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających nagrody jubileuszowe.

Do jej wypłaty jednak właściwy będzie już jednak nowy urząd, w którym został zatrudniony na podstawie powołania. Zgodnie, bowiem z § 5 ust. 5 rozporządzenia nagrodę jubileuszową wypłaca się niezwłocznie po nabyciu przez członka korpusu służby cywilnej prawa do tej nagrody.

Pytanie tylko, czy kwesta ta nie powinna zostać uregulowana w ustawie. Art. 90 ust. 2 usc podobnie jak art. 91 ust. 2 usc stanowią, bowiem jasno, że do okresów pracy uprawniających czy to do dodatku za wieloletnią pracę w służbie cywilnej czy do nagrody wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia (w tym zakresie ustawa nie przewiduje żadnych wyjątków, i czy może robić to za nią rozporządzenie?) oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Chodzi tu jednak wyłącznie o tzw. powszechne okresy zaliczalne, a więc inne niż pozostawanie w zatrudnieniu, które są uwzględniane w stażu pracy w zakresie wszystkich uprawnień pracowniczych. Za takie odrębne przepisy nie sposób, uznać przepisów cytowanego rozporządzenia. Wydaje się, zatem, że chcąc zabezpieczyć słuszne interesy osób powoływanych prawodawca poszedł nieco na skróty.

podstawa prawna: Art. 90, art. 91 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 1345 ze zm.)