Od uchwały Orlenu do odszkodowania za działania zarządu i Daniela Obajtka długa droga

Obecny prezes Orlenu Ireneusz Fąfara poinformował zgromadzenie akcjonariuszy tej spółki, że sporządzono ponad 50 audytów i kontroli (drugie tyle jest w toku) które wykazały liczne nieprawidłowości w działaniach członków byłego zarządu, na skutek których spółka poniosła szkodę. Pierwsze pozwy wpłynąć mają do sądów w najbliższych miesiącach.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Rozliczanie prezesów spółek Skarbu Państwa nie będzie takie łatwe

Menedżerowie nie odpowiadają tylko za skutki działań, których nie mogli rozsądnie przewidzieć. Ni...

Już na zgromadzeniu pojawiły się wątpliwości. Część akcjonariuszy wskazywała, że projekt uchwały jest zbyt ogólny, a także że podobnie i generalnie ocenia byłych członków władz Orlenu, mimo że mieli różne zadania. Część akcjonariuszy mniejszościowych po głosowaniu zgłosiła do protokołu sprzeciw do uchwały – tym samym mogą oni zaskarżać ją do sądu. Jednak nie wstrzymuje to jej wykonania, chyba że sąd tymczasowo wstrzymałby uchwałę.

– Uchwała jest precedensowa, ponieważ dotąd nie wytworzyła się w Polsce kultura dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wobec menedżerów. O wadze sprawy przesądza to, że obecny zarząd wskazał na prawdopodobieństwo wyrządzenia Orlenowi szkód wielkich rozmiarów, liczonych w miliardach złotych. Chodzi m.in. o zaniżanie cen paliw przed wyborami parlamentarnymi w 2023 r. czy nieprawidłowe przedpłaty za zakupy ropy naftowej – wskazuje prof. Adam Opalski, który na walnym zgromadzeniu był ekspertem Orlenu.

Proces w sprawie byłego zarządu Orlenu i Daniela Obajtka nie będzie łatwy

– Nic nie wskazuje jednak, aby te procesy miały być łatwe i szybkie. Uchwała walnego zgromadzenia Orlenu wytycza ogólny kierunek, zaś o konkretnych pozwach i podstawach roszczeń zdecyduje niebawem zarząd. Byli członkowie zarządu Orlenu dysponowali polisami ubezpieczeniowymi na wypadek podnoszenia wobec nich roszczeń. Daje to szansę na odzyskanie znacznych kwot, jeżeli sąd uzna zasadność powództw – dodaje mec. Adam Opalski.

Czytaj więcej:

ABC Firmy

Za niedbalstwo prezes bankrut może mieć zakaz kierowania firmą

Same starania członka zarządu spółki...

Pro

– Najciekawszym elementem ewentualnego procesu będzie wykazanie „winy” poprzedniego zarządu. O ile za rok 2023 nie otrzymał on skwitowania, o tyle za wcześniejsze działania każdemu z członków zarządu zostało udzielone absolutorium. W tym układzie dochodzenie szkód wyrządzonych przed 1 stycznia 2023 r. wymaga dodatkowo wykazania, że Orlen o tych szkodach wcześniej nie wiedział i przy dołożeniu należytej staranności dowiedzieć się nie mógł. Zadanie samo w sobie karkołomne: sprawozdania Orlenu badane są przez biegłego rewidenta, który wskazuje, czy sytuacja spółki prezentowana jest rzetelnie – ocenia adwokat Leszek Kieliszewski.

– Kolejną trudnością będzie wykazanie, że decyzje o konkretnych projektach inwestycyjnych były chybione. Orlen musiałby wykazać, że w czasie ich podejmowania zarząd miał wiedzę o tym, że projekt jest nierentowny i mimo to zdecydował o jego realizacji. To, że stare analizy zastąpiono nowymi, z których wynika nierentowność inwestycji, nie powoduje jeszcze odpowiedzialności zarządu – dodaje prawnik.

Czytaj więcej:

Finanse

SN: Jak dalece prezes spłaca długi spółki

To od sądu zależy, czy zasądzi od czł...

Pro

Orlen za czasów Daniela Obajtka. Żeby wykazać szkodę Orlenu, konieczne może być powołanie biegłych

Jacek Siński, radca prawny z kancelarii Sołtysiński Kawecki Szlęzak, wskazuje, że dochodzenie odszkodowania od członków zarządu przez spółkę nie należy do rzadkości i istnieje w tej kwestii szereg orzeczeń SN. Jak w każdej sprawie o odszkodowanie wnoszący pozew ma wykazać pozwanemu np., że przy zawarciu umowy, która wyrządziła szkodę spółce, naruszył on prawo czy zasady starannego zarządzania, co w tak dużych spółkach jak Orlen, gdzie na daną decyzję składa się szereg mniejszych, wymaga powołania biegłych. Pozwani będą się z kolei bronić, że podejmowali decyzje na podstawie analiz i opinii specjalistów i działali w ramach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, co wydłuża postępowanie. Jeśli te same działania były przedmiotem zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, to sąd bardzo często zawiesza postępowania do czasu zakończenia sprawy karnej, nierzadko na kilka lat.