Pasażerowie, którzy przeżyli, mówią, że samolot trzykrotnie próbował lądować w Groznym, a ostatnią, trzecią próbę przerwał odgłos eksplozji. „Nastąpiła eksplozja – nie powiedziałbym, że w samolocie. Tam, gdzie siedziałem, tapicerka obok mnie odleciała” – powiedział RT Subkhonkul Rachimow, który był na pokładzie. Według niego w kamizelce ratunkowej pojawiły się dziury od odłamków. „Po tej eksplozji, dokładnie pomiędzy moimi nogami – gdzieś tam – wleciał ten fragment i mnie uderzył. „Przebił kamizelkę” – wyjaśnił pasażer, dodając, że nad lotniskiem panowała gęsta mgła.
Inna ocalała pasażerka, 34-latka z Władywostoku Kristina Jesingejewa, również opowiedziała kanałowi Masz o odgłosach eksplozji. Embraer mógł zostać trafiony rakietą przeciwlotniczą Pancyr; zostały one rozmieszczone w Czeczenii i używane do niszczenia dronów ukraińskich.
Linie lotnicze rezygnują z lotów do Rosji
Choć Rosjanie uparcie trzymają się wersji o ptakach, to dziś - 27 grudnia, dwa dni po katastrofie w Kazachstanie - zamknęli przestrzeń powietrzną nad Machaczkałą. Decyzja została podjęta nagle, bez uprzedzenia przewoźników. 27 grudnia inny samolot linii Azerbaijan Airlines lecący do Mineralnych Wód musiał wrócić do Baku po otrzymaniu informacji o zamknięciu przestrzeni powietrznej.
Oprócz AZAL loty do Rosji wstrzymały dwie inne zagraniczne linie lotnicze. Izraelski El Al ogłosił decyzję o zawieszeniu lotów z Tel Awiwu do Moskwy na nadchodzący tydzień ze względu na „zdarzenia w rosyjskiej przestrzeni powietrznej”: katastrofę Embraera i ataki dronów armii ukraińskiej na terytorium Rosji. Kazachstański przewoźnik Qazaq Air zawiesił loty na trasie Astana–Jekaterynburg od 28 grudnia do 27 stycznia „w celu zapewnienia bezpieczeństwa pasażerów i członków załogi na podstawie wyników bieżącej oceny ryzyka lotów do Rosji”.
Jak Rosja strąca pasażerskie samoloty
Incydenty z omyłkowym strącaniem obcych pasażerskich maszyn to w Rosji długa tradycja. Najsłynniejszy miał miejsce w sowieckich czasach – w 1983 r, kiedy to z bazy na dalekowschodniej wyspie Sachalin, rosyjskie myśliwce zestrzeliły pasażerski Boeing 474 Air Korean. Zginęli wszyscy – 269 osób. Rosja nigdy nie przyznała się do winy, ani nie przeprosiła rodzin zabitych.
W 2016 roku lot Malaysia Airlines Boeing 777 lecący z Amsterdamu do Kuala Lumpur został zestrzelony pociskiem rakietowym Buk-1 z wyrzutni, która znajdowała się w kontrolowanym przez rosyjskie siły obwodzie donieckim na Ukrainie. Zginęli wszyscy – 283 pasażerów i 15 członków załogi. Dwa lata później śledczy wskazali również konkretną jednostkę, z której pochodził wystrzelony Buk: to 53 Rakietowa Brygada Przeciwlotnicza należąca do sił zbrojnych Rosji. Tu Kreml też do dziś nie przyznał się do winy. Nikt nie odpowiedział za ten mord, wyroki, jakie zapadły w Holandii, były zaoczne.
