Sekatura, czyli nękanie widza

„Rewolwer", napisany w 1861 roku, został po raz pierwszy wystawiony 26 lutego 1877 w Teatrze Miejskim we Lwowie. Jan Lorentowicz, ówczesny krytyk teatralny, uważał że ta późna sztuka Fredry jest jedną z jego słabszych, argumentując: „Intryga - błaha, a co gorsze, mdła i nudna. Wiersz nie zdołał ożywić dialogów (…). Niektóre oderwane sceny tworzą same w sobie świetne materiały komediowe. W całości jednak nie ma dość jednolitego tonu; do mocnej satyry - gołębia dusza Fredry nie była zdolna; do stworzenia komedii obyczajowej - brakło należytego pretekstu; pomieszał więc autor powierzchownie traktowane dialogi z wątłym motywem krotochwilnym, rozwałkowanym na cały szereg scen”.

Przez lata, ta jedna z późniejszych sztuk Fredry, walorów nie nabrała - na sceny polskich teatrów trafiła dotąd 11 razy oraz dwa do Teatru Polskiego Radia.

Czytaj więcej

Teatr

Festiwal Szekspirowski: Żyć albo umrzeć

Interpretacje dramatów Szekspira na poświęconym mu festiwalu w Gdańsku mówiły o zwycięstwie życia...

Jak pisali recenzenci przy okazjach poprzednich realizacji, tę opowiastkę bez prawdziwie komicznych postaci i dość niejasną, jeśli idzie o konstrukcję fabuły – uratować mogą jedynie świetni aktorzy. I tak było w przypadku realizacji w 1977 roku, gdy sztukę dla Teatru TV zrealizował Jan Świderski. Gwiazdorska obsada z nim samym w roli Barona i partnerami takimi jak Barbara Wrzesińska, Marek Walczewski, Jan Kobuszewski, Jan Kociniak, Andrzej Szczepkowski, Joanna Szczepkowska, Wiesław Gołas i Marek Kondrat – sprawiła, że Fredro ożył.

Tym razem realizację „Rewolwera” powierzono Wojciechowi Adamczykowi, który do tej pory kontakt z Fredrą miał jako aktor Teatru Popularnego, grając Gustawa w „Ślubach panieńskich” w reżyserii Andrzeja Ziębińskiego w 1981 roku. W ubiegłym sezonie wyreżyserował „Balladynę” Juliusza Słowackiego, ponosząc zresztą porażkę, bo z dramatu żądz, namiętności i zbrodni pozostało niewiele. Tym razem Adamczyk postanowił przenieść akcję fredrowskiej komedii napisanej wierszem w pięciu aktach z włoskiej Parmy lat 50. XIX wieku do Polski w 20-lecie międzywojenne.

Teatr TV zapowiadał, że reżyser „utrzymał kontekst polityczny sztuki: atmosferę spisków i podsłuchów politycznych, inwigilacji i przemocy”. A także: „Historia o środowisku włoskiej finansjery została zaktualizowana i odegrana współcześnie, mimo że aktorzy konsekwentnie posługują się znakomitym Fredrowskim wierszem”.

Problem w tym, że tak niejasno historia została zapisana, tak reżyseria oraz aktorska gra nie czynią jej w tej realizacji bardziej przejrzystą i zabawną. Historia bankiera barona Mortaro (Sławomir Grzymkowski) obmyślającego intrygę, by przejąć spadek swego klienta - nie zyskuje uzasadnienia do jej wyboru repertuarowego.

Scenografię (Katarzyna Adamczyk) wydarzeń stanowią dwa zagracone pokoje, oświetlone w ten sposób, że snopy światła wpadającego przez okna mieszają się z zapalonymi lampami wewnątrz. Na ścianach obficie zawieszone obrazy Tamary Łempickiej mniej zdobią, a bardziej każą pytać, po co ten nadmiar. Do tego niestabilna kamera (Łukasz Łasica) i ruszający się obraz, która zapewne ma dynamizować akcję, nie pomaga w rozumieniu przebiegu akcji widzom. Aktor też. Jedynie Lidia Sadowa jako Pamela, zdradzana kochanka, swoim temperamentem i wyrazistością stwarzanej postaci przyciąga uwagę. Nad spektaklem dominuje jednak powtarzane do kamery przez Barbiego (Szymon Kuśmider) na różne sposoby – głównie ze zgrozą: „Sekatura!” – co oznacza nękanie albo prześladowanie kogoś. Tak, niestety, można się też czuć oglądając ten spektakl.

Nowy sezon

Teatr TV informuje: „Romantyzm to czas arcydzieł polskiego dramatu, a jubileusz 200-lecia wydania „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza, inicjujących umownie tę epokę, oraz trwający Rok Romantyzmu Polskiego stanowią doskonałą okazję do odświeżenia romantycznego rekwizytorium na scenie”.

Na listopad zaplanowana została premiera „Kordiana” Juliusza Słowackiego w reżyserii Zbigniewa Lesienia. Szczegóły realizacyjne nie są znane. Wiadomo jednak, że tylko najlepsi mieli odwagę mierzyć się z tym dramatem. W 1963 roku Jerzy Antczak powierzył rolę Kordiana Ignacemu Gogolewskiemu, w 1980 r. Gustaw Holoubek - Markowi Kondratowi zaś w 1994 Jan Englert - Michałowi Żebrowskiemu. Poprzeczka jest zawieszona wysoko. Bardzo wysoko.

Nie mniejsze wyzwanie stoi przed Jerzym Machowskim, któremu powierzono realizację „Konrada Wallenroda” Adama Mickiewicza.