Dwadzieścia lat z życia śpiewaka

Nigdy nie sprawiał pan wrażenia artysty, dla którego ważne są jubileusze.

Piotr Beczała:

Raz na 20 lat można zmienić zdanie. Ten jubileusz jest dobrą okazją dla koncertu w Operze Narodowej, tym bardziej że taki występ obiecałem już dosyć dawno.

Piotr Beczała bardzo zmienił się w ciągu tych 20 lat?

Tak i nie. Stałem się dojrzałym mężczyzną, ale w moim podejściu do śpiewania nie zmieniło się nic. Od początku wszystko, co robię, traktowałem bardzo poważnie.

To stwierdzenie dotyczy każdej roli? Tej przyjętej i tej odrzuconej?

Oczywiście. Dzisiaj młodzi śpiewacy chwytają każdą propozycję, uważając, że w przeciwnym razie od razu znajdą się na aucie. Tymczasem trzeba dać sobie czas na wiele eksperymentów, przyjmować i odrzucać rozmaite oferty. Warunek jest jeden, należy umieć uzasadnić swe decyzje. Wówczas zyskuje się szacunek u publiczności, dyrektorów i dyrygentów.

Pan bywał stanowczy w artystycznych wyborach?

Odrzuciłem wiele lukratywnych kontraktów. Nie chciałem śpiewać Casia w „Otellu", bo uważałem, iż jestem na takim etapie, że ta rola nie jest mi potrzebna, choć mogłem dostać taką gażę jak za Elvina w „Lunatyczce". Prowadziłem wielomiesięczną dyskusję z dyrektorem Alexandrem Pereirą w Operze w Zurychu, który usiłował mnie namówić na Andreasa w „Wozzecku", ja zaś uważałem, że powinienem iść zupełnie inną drogą. Dzisiaj odmawiam zdecydowanie rzadziej, przede wszystkim z braku czasu, ale też propozycje, jakie otrzymuję, są przemyślane.

W świecie operowym wiadomo, że Piotr Beczała zawsze jest przygotowany na 100 procent.

Tyle wystarczy, aby wyjść na scenę. Jeśli występ powiedzie się wówczas w 90 procentach, będzie dobrze.

A nie jest tak, że w trakcie przedstawienia emocje sprawiają, że śpiewak daje z siebie znacznie więcej?

Bywa tak. Jestem jednak przeciwnikiem nadmiernego wyżywania się emocjonalnego na scenie, bo wówczas mamy do czynienia z artystycznym przekłamaniem. Lubię powtarzać starą dewizę: należy tworzyć interpretację historyczną, a nie histeryczną. Nasze emocje zawsze pozostają niewiadomą, zależą od dyspozycji konkretnego wieczoru, od nastroju, atmosfery sali, od innych wykonawców. Są partnerzy czy dyrygenci, z którymi łatwiej osiągam porozumienie. Wówczas jest szansa na to, że wyzwoli się w nas jakaś chemia. Ale nie można liczyć, że na pewno tak się stanie.

Nie mówił pan nic do tej pory o reżyserach.

To trudny temat. Są reżyserzy, których interesuje negacja utworu, chęć szokowania i wywołania negatywnych odczuć u widzów. Takiego podejścia nie akceptuję. Wolę, gdy emocjonalnie działa na widzów oryginalna historia, a nie ta, którą wymyślił reżyser na kanwie oryginału. Nie oznacza to, że uznaję wyłącznie klasyczny teatr. Brałem udział w wielu uwspółcześnionych inscenizacjach, które zgadzały się z moim wyobrażeniem danej opery. Ale zdarzało mi się występować w spektaklach będących absolutnym tego przeciwieństwem. Poza tym ciągle powtarzam, że my wszyscy – od śpiewaka po reżysera – jesteśmy tylko interpretatorami tego, co zapisane w nutach. A interpretacja bywa znacznie trudniejsza niż wymyślanie własnych historii.

Dużą część jubileuszowego koncertu poświęci pan operze francuskiej. Kiedy ją pan odkrył?

Bardzo wcześnie. „Werthera" po raz pierwszy zaśpiewałem w 1993 roku i poczułem, że ta muzyka pasuje do mojego głosu. Uważam, że młodzi tenorzy popełniają błąd, pozostając jedynie w kręgu Mozarta i Verdiego, dzięki operze francuskiej można szybciej się nauczyć, jak interpretować muzykę i ujawniać różnorodne emocje. Faust, kawaler des Grieux, Romeo i Werther to najważniejsi bohaterowie dla tenora lirycznego, nieprzypadkowo królem tego repertuaru był nasz Jan Reszke.