Naród chce pastora Gaucka

– Umiem liczyć i wiem, czego należy oczekiwać – takie były pierwsze słowa Joachima Gaucka, pastora i opozycjonisty z czasów NRD, gdy przyjął nominację SPD i Zielonych na kandydata na prezydenta RFN.

Liczyć potrafi także jego rywal w walce o urząd szefa państwa Christian Wulff, premier Dolnej Saksonii, który jest kandydatem CDU/CSU oraz liberałów z FDP. Szefowie tych partii dokładnie przeliczyli, jaką większością dysponują w Zgromadzeniu Federalnym, które 30 czerwca dokona wyboru prezydenta, i doszli do wniosku, że mogą być pewni sukcesu swego wybrańca. – Ale dlaczego Wulff nie rezygnuje ze stanowiska szefa landowego rządu i nie koncentruje się na kampanii wyborczej? Czyżby liczył się z porażką i nie chce zostać na lodzie? – pytają niemieckie media.

To nie on jest ulubieńcem obywateli RFN. Gdyby to Niemcy mieli dokonać wyboru, 42 proc. opowiedziałoby się za Joachimem Gauckiem, a 32 proc. za Christianem Wulffem postrzeganym jako bezbarwny polityk CDU. W dodatku liberalna FDP szantażuje kanclerz Angelę Merkel, że nie odda głosów na Wulffa, jeżeli szefowa rządu nie porzuci myśli o podwyżce podatków. – Przegrana Wulffa oznaczać będzie koniec koalicji rządowej i w konsekwencji przedterminowe wybory albo powrót Merkel do koalicji z SPD – przekonują media, politolodzy i wielu polityków.

[srodtytul]Wróg grubej kreski[/srodtytul]

Kim jest człowiek, od którego zależą losy rządu i który prowadził do niedawna spokojne życie emeryta w Berlinie, angażując się jedynie w działalność stowarzyszenia „Przeciw zapomnieniu – na rzecz demokracji”? Jest starszym, eleganckim, nienagannie ubranym panem o wyrazistych rysach , dużej erudycji – jak na pastora przystało – i zdecydowanych poglądach politycznych. Jego nazwisko znają niemal wszyscy. Także na zachodzie kraju, gdzie kojarzy się z Urzędem ds. Akt Stasi, nazywanym nawet dzisiaj nieformalnie Urzędem Gaucka (Gauck Behörde). Był jego szefem przez pierwsze dziesięć lat po zjednoczeniu Niemiec, zorganizował go od podstaw i nadał kierunek lustracji w niemieckim wykonaniu. Sceptycznie wypowiadał się o sposobie rozliczeń z przeszłością w Polsce. – Gruba kreska oddzielająca przeszłość oraz ograniczenie dostępu do prawdy nigdy nie służą prześladowanym, zawsze – przedstawicielom byłego establishmentu – tłumaczył dwa lata temu w Warszawie.

Za takie poglądy jest znienawidzony przez enerdowskich postkomunistów. Ale też na wschodzie kraju ma Gauck największe poparcie obywateli. Pamiętają o roli, jaką odegrał w Rostoku, gdzie jesienią 1989 roku organizował demonstracje w obronie wolności obywatelskich. – Było niebezpieczne powoływać się na polskie doświadczenia heroicznych zrywów niosących ryzyko starcia zbrojnego z władzami. Nam, Niemcom, taka postawa była obca. Opozycja w Polsce była antykomunistyczna, a ludzie z naszego ruchu obywatelskiego dążyli do przebudowy władzy i dialogu z komunistami z SED – pisze Gauck w swej autobiografii: „Winter im Sommer – Frühling im Herbst” (Zima latem, wiosna jesienią).

[srodtytul]Po stronie Steinbach[/srodtytul]

Napisał ją przy pomocy Helgi Hirsch, z którą łączyły go bliskie więzi emocjonalne po rozstaniu z żoną Hansi. Znajomość ta mogła mieć wpływ na zaangażowanie się Gaucka w projekt Eriki Steinbach, Centrum przeciwko Wypędzeniom, którego zagorzałą zwolenniczką była i jest Helga Hirsch, publicystka znająca dobrze Polskę, zwłaszcza z czasów „Solidarności”. Gauck nie mówi o tym publicznie. Z rodziny wypędzonych pochodziła jego żona, o której tragicznych doświadczeniach pisze w swej biografii. Jego przeciwnicy zarzucają mu jednak, że miał ambiwalentny stosunek do granicy na Odrze i Nysie. Przypominają, że w „Czarnej księdze komunizmu” napisał, że w środowiskach wypędzonych w byłej NRD panowało przekonanie o „wielkiej niesprawiedliwości, którą wzmocnili jeszcze komuniści, uznając w 1950 roku granicę na Odrze i Nysie”. – Gauck nigdy się od tej opinii nie zdystansował – twierdzi na łamach „Süddeutsche Zeitung” pisarka Daniela Dahn, dysydentka z czasów NRD, a po zjednoczeniu wielka zwolenniczka partii postkomunistycznej. Zdaniem Jochena Staadta z Wolnego Uniwersytetu w Berlinie Gauck był zawsze zdeklarowanym antykomunistą i krytyczne uwagi pod adresem władz NRD dotyczące przymusowych wysiedleń można jedynie traktować jako przypomnienie, że temat ten był przez dziesięciolecia tabu w nieistniejącym już państwie.

Po zjednoczeniu Gauck nie został członkiem żadnego ugrupowania politycznego. W 1999 roku nie przyjął propozycji bawarskiej chadecji, aby kandydować na prezydenta z ramienia CDU/CSU przeciwko nominowanemu przez SPD Johannesowi Rauowi, bo uważał, że jest to kandydat właściwy. – Zastanawiałem się, czy przez wzgląd na Angelę Merkel przyjąć obecnie propozycję SPD – przyznał niedawno. Pani kanclerz, wywodząca się z NRD córka pastora, ceni Gaucka jak mało kto. Dawała temu wyraz wielokrotnie. Ostatnio na uroczystościach z okazji jego 70. rocznicy urodzin, gdzie przez pół godziny wychwalała jego zasługi dla Niemiec.

Popularność Gaucka jest dzisiaj dla rządu co najmniej niewygodna.

Polityka Niemcy

Pozostało 84% artykułu