Orban szykuje nową konstytucję

Od 1 stycznia Węgry stoją na czele UE, ale nie będzie to łatwe przywództwo. – Dawno nie słyszałem tylu nieprzyjemnych określeń pod adresem jednego państwa. Teraz słyszę, że Węgry są paskudnym krajem. Według niektórych nawet nazistowskim – mówi „Rz” politolog Andras Lanczi.

Wszystko z powodu kontrowersyjnej ustawy medialnej krytykowanej przez UE, zachodnie media i lewicowych węgierskich dziennikarzy. „Na Węgrzech skończyła się wolność prasy” – obwieściła wczoraj w 22 językach lewicowa gazeta „Nepszabadsag”. I choć Węgrzy zapewniają, że ich ustawa spełnia europejskie standardy, zewsząd rozlegają się głosy, że na przewodnictwo w UE nie zasługują.

– Obawiam się, że z nową konstytucją może być podobnie, bo sam jej projekt jest sprzeczny z europejskimi trendami. Już słychać oburzenie w zachodnich mediach, że chcemy zakazać aborcji, co jest nadinterpretacją, gdyż wszystkie zapisy nadal są dyskutowane – mówi Lanczi.

Oburzeni są opozycyjni socjaliści. Już twierdzą, że nowa konstytucja będzie łamać prawa człowieka. Tuż przed Nowym Rokiem jeden z nich, były unijny komisarz ds. podatków Laszlo Kovacs, oświadczył: – Ta konstytucja może uczynić z Węgier czarną owcę Europy.

Jakie zmiany przewiduje Fidesz? – Na razie to wstępny projekt, ale jeśli w podobnej formie wejdzie w życie, będzie bardzo zły dla Węgier. Poważnie ograniczy kontrolę nad rządem i zabierze uprawnienia Trybunałowi Konstytucyjnemu, co jest nie do zaakceptowania. Zakaże aborcji. I uczyni nas krajem konserwatywnym – mówi „Rz” Viktor Szigetvari, były szef kampanii wyborczej socjalistów.

Wstępne zapisy mówią o ochronie życia, również życia poczętego, chociaż – jak podkreślają zwolennicy Fideszu – nie ma w nim słowa „aborcja”. Podobnie jak wzmianki o tym, że małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny. Fidesz pracuje też nad preambułą, nie ukrywając, że chciałby, aby znalazło się w niej odniesienie do Boga. Z tego powodu w węgierskich mediach bardzo często gości ostatnio preambuła polskiej konstytucji.

– Bardzo mądrze rozwiązaliście w niej problem wiary, pisząc, że obywatele Polski to osoby wierzące w Boga i niewierzące. U nas, choć społeczeństwo jest świeckie, Fidesz myśli tylko o chrześcijanach – mówi Szigetvari.

Fidesz zapowiedział zmianę konstytucji w ubiegłym roku, głównie po to, by ograniczyć uprawnienia Trybunału Konstytucyjnego, który nie chciał się zgodzić na wprowadzenie 98--procentowego podatku od wysokich odpraw dla urzędników państwowych. – To była osobista decyzja Viktora Orbana i partii rządzącej. Zdecydowali, że konstytucja będzie gotowa na wiosnę – przyznaje Lanczi.

Zmiany forsuje tylko Fidesz, który ma dwie trzecie miejsc w parlamencie. Trzy ugrupowania opozycyjne uznały, że postępuje niezgodnie z konstytucją. Lider partii Polityka Może Być Inna porównał jego działania do dyktatury z Azji Środkowej.

Nowelizację konstytucji popiera około 50 proc. Węgrów. Jest to dla nich ważne, bo ich kraj pozostał ostatnim w UE, w którym do dziś obowiązuje konstytucja z 1949 roku. Problem w tym, że jej ewentualne przyjęcie zbiegnie się z półmetkiem przewodnictwa w UE.

– Zapewne będą protesty na Zachodzie, bo nasi lewicowi publicyści natychmiast biegną do nich bić na alarm – mówi Lanczi. Dlatego Fidesz wyszedł naprzeciw zachodnim dziennikarzom. Jak ogłosił rząd, od połowy stycznia, co tydzień o tej samej porze, w Budapeszcie będą się odbywały briefingi rzecznik rządu. Z możliwością zadawania pytań na czacie.