Tymczasowa pomoc Unii

Komisja Europejska przedstawiła pierwszą formalną decyzję z pakietu pomocowego dla Ukrainy. Otworzy swoje granice na produkty ukraińskie, co oznacza w znakomitej większości wypadków całkowite zniesienie ceł. Decyzja jest jednostronna, czyli ukraińskie produkty uzyskują nieskrępowany dostęp do rynku UE, ale na produkty unijne Ukraińcy wciąż będą nakładać cła. Oznacza to korzyści dla firm ukraińskich przynajmniej 487 mln euro rocznie.

– To wyliczenie uwzględniające aktualny stan handlu. Należy założyć, że zniesienie ceł ożywi ukraiński eksport i te zyski będą większe – wyjaśniał Karel De Gucht, unijny komisarz ds. handlu.

Bruksela proponuje, żeby jednostronne otwarcie trwało do 1 listopada. – Mamy nadzieję, że w międzyczasie Ukraina będzie już miała nowego prezydenta i nowy rząd po wyborach 25 maja. I będzie już wtedy podpisana umowa o strefie wolnego handlu – wyjaśnił komisarz.

Kijów niezdolny do wielkich zobowiązań?

To oznaczałoby obustronne otwarcie rynków oraz trwałe wciągnięcie Ukrainy w proces modernizacji przez zobowiązanie jej do przyjęcia ok. 350 unijnych praw z dziedziny gospodarczej. Jest jeszcze jeden powód ograniczenia czasowego –  zasady Światowej Organizacji Handlu (WTO).

– Możemy się zdecydować na ten jednostronny krok, bo tłumaczymy WTO, że to czasowe tylko wprowadzenie w życie części porozumienia, które i tak będzie potem obowiązywać – tłumaczył komisarz.

Umowa o strefie wolnego handlu jest częścią umowy stowarzyszeniowej, którą UE ma podpisać z Ukrainą. Na razie jednak Bruksela nie zdecydowała się na ten krok, mimo że Ukraina wypełniła warunki. Uważa rząd w Kijowie za tymczasowy, niezdolny do podejmowania zobowiązań o takim ciężarze, jaki niesie ze sobą strefa wolnego handlu.

Dlatego na razie UE podpisze symboliczną część polityczną, a część handlową przesuwa na czas po wyborach. Według naszych nieoficjalnych informacji takie było też życzenie strony ukraińskiej. – Jaceniuk w Brukseli na nadzwyczajnym szczycie przekonywał przywódców UE, że właśnie tego chce – mówi nam wysoki rangą unijny dyplomata. Prawdopodobnie część polityczna porozumienia będzie podpisana uroczyście w Brukseli, niewykluczone, że przy okazji szczytu UE 20–21 marca.

Jednostronne korzyści handlowe dla Ukrainy przyniosą jej zyski finansowe, ale nie zobowiązują do żadnych reform. Najwięcej zyskają rolnicy (330 mln euro) i sektor przetwórstwa żywności ?(53 mln euro). Branża chemiczna zyska 27,8 mln euro, a tekstylna – 24,5 mln euro.

Oferta wymaga zatwierdzenia przez Radę UE (unijnych ministrów) oraz Parlament Europejski. Jej szybkie wejście w życie wymaga nadzwyczajnej procedury, bo PE kończy właśnie swoją kadencję i będzie miał jeszcze jedną sesję plenarną w kwietniu. Ale komisarz De Gucht jest przekonany, że się uda, bo sprawa nie budzi w Unii kontrowersji. Wtedy nowe środki mogłyby wejść w życie od czerwca. Z kolei w przyszłym tygodniu Bruksela przedstawi ofertę dotyczącą wartej około miliarda euro pomocy makrofinansowej, czyli zastrzyku dla budżetu Ukrainy pozwalającego na uregulowanie bieżących zobowiązań, takich jak płatności rent, emerytur, pensji w sektorze publicznym czy zaległości za gaz.

Kiedy sankcje?

Równolegle do prac nad ofertą wsparcia ekonomicznego trwają zabiegi polityczne o pokojowe rozwiązanie konfliktu na Krymie. Jest już prawie pewne, że Unia przejdzie do drugiego etapu zapowiedzianych w ubiegłym tygodniu sankcji wobec Rosji.

Premier Donald Tusk oświadczył, że zostaną one wprowadzone w życie w poniedziałek, 17 marca, zdaniem ministra spraw zagranicznych Francji Laurenta Fabiusa mogą obowiązywać nawet już w tym tygodniu. Trochę ostrożniej wypowiadał się w tej sprawie niemiecki minister spraw zagranicznych. – Jeśli weekend minie bez żadnej zauważalnej zmiany zachowania Rosji, to w poniedziałek będziemy musieli podjąć dyskusję o kolejnych krokach – powiedział Frank-Walter Steinmeier.