Ukraińcy odbijają wschód

– To będzie operacja prowadzona krok po kroku, ostrożnie, w sposób odpowiedzialny. Jej celem jest ochrona obywateli Ukrainy, powstrzymanie terroru, zapobieżenie rozdarcia kraju na kawałki – oświadczył p.o. prezydenta Ukrainy.

Działania ukraińskich wojsk zdają się koncentrować na dwóch spośród około dziesięciu miast obwodu donieckiego, w których rosyjscy separatyści zajęli budynki publiczne: Kramatorsku i Słowiańsku.

Nad Kramatorskiem pojawiły się ukraińskie myśliwce i helikoptery, późnym popołudniem słyszano strzały na lokalnym lotnisku. O odbiciu lotniskaz rąk separatystów poinformował sam Ołeksandr Turczynow. Przynajmniej dwóch rosyjskich separatystów zostało rannych, choć powiązana z Kremlem telewizja Russia Today mówi o czterech zabitych.

W Słowiańsku świadkowie donosili o kolumnie czołgów i pojazdów opancerzonych oraz przynajmniej 500 żołnierzach wojsk wewnętrznych patrolujących ulice centrum miasta.

Czytaj więcej o operacji antyterrorystycznej na Ukrainie.

Wiele wskazuje jednak na to, że operacja stopniowo będzie miała szerszy zasięg. Korespondenci BBC i CNN zauważyli bowiem czołgi i pojazdy opancerzone z ukraińskimi insygniami także na drogach prowadzących z Doniecka. W niektórych miejscach Ukraińcy ustawili stałe punkty kontrolne. Jak powiedział rzecznik Rady Bezpieczeństwa Narodowego Jewgien Rojeniuk, w działaniach uczestniczy poza wojskami MSW także świeżo utworzona Gwardia Narodowa.

W minionym tygodniu ukraińskie władze trzy razy zapowiadały walkę z buntownikami na wschodzie. O tym, że w końcu postanowiły działać, mogły zdecydować naciski Majdanu. W nocy z poniedziałku na wtorek po raz pierwszy od obalenia prezydenta Wiktora Janukowycza manifestanci otoczyli budynek Rady Najwyższej i podpalili przed nim opony. Ostrzegli, że dłużej nie będą tolerowali pasywności rządu Arsenija Jaceniuka wobec rosyjskiej agresji. Z kolej Julia Tymoszenko, choć nie zajmuje żadnego stanowiska w rządzie, zapowiedziała powołanie „narodowego ruchu oporu" przeciw inwazji Kremla. Czytaj więcej.

Część ekspertów obawia się, że Tymoszenko, która ma na razie niewielkie szanse na zwycięstwo w majowych wyborach prezydenckich, chce w ten sposób zdobyć władzę. Inni analitycy idą nawet dalej: ich zdaniem planom liderki pomarańczowej rewolucji może sprzyjać Kreml, bo w przeszłości Tymoszenko potrafiła dojść do porozumienia z Władimirem Putinem, np. podpisując w 2009 r. porozumienie o dostawie rosyjskiego gazu.

Putin wymusza zgodę Zachodu na podział Ukrainy

Czy ukraińska operacja się powiedzie?

W otwartym starciu z rosyjską armią Ukraina pozostaje bez szans – jej wydatki na obronę były w ubiegłym roku dwudziestokrotnie mniejsze. Jednak Dmitrij Pieskow, rzecznik Władimira Putina, zapewnił, że rosyjskie wojska nie są bezpośrednio zaangażowane na Ukrainie.

Z drugiej strony ukraiński rząd przyznaje, że jego siły zbrojne są słabe i nawet walka z oddziałami paramiliarnymi może okazać się dla nich wyzwaniem.

– Nasza armia została rozmontowana za czasów Janukowycza – powiedział we wtorek wiceminister obrony Petro Meched. I ujawnił, że na mobilizację ukraińskich sił zbrojnych wydano dotąd zaledwie 7 mln dolarów, 0,7 promila rocznego budżetu polskiego MON.

Ukraińcy nie mają zaś wątpliwości, kto stoi za buntem we wschodniej Ukrainie: to profesjonalni agenci Kremla. Udało im się np. we wtorek zidentyfikować lidera separatystów w Słowiańsku. Chodzi o Igora Striełkowa, oficera rosyjskiego wywiadu GRU. Kijów zdobył także nagrania rozmów telefonicznych przywódców manifestantów w obwodzie donieckim – mówią z charakterystycznym rosyjskim akcentem i używają charakterystycznego rosyjskiego slangu.

Przeprowadzenie ataku jest także trudne dla Ukraińców ze względów dyplomatycznych. Szef rosyjskiego MSZ Siergiej Ławrow już w poniedziałek ostrzegł, że uderzenie „podważy sens" przeprowadzenia w czwartek konferencji w Genewie w sprawie przyszłości Ukrainy, w której mają wziąć udział szefowie dyplomacji USA, Rosji, Unii Europejskiej i Ukrainy.

– Ukraina stanęła na skraju wojny domowej. Mam nadzieję, że władzom w Kijowie starczy rozsądku, aby zapobiec dalszej eskalacji konfliktu – oświadczył wczoraj po południu premier Dmitrij Miedwiediew.

Na dyplomatycznym rozwiązaniu konfliktu bardzo zależy zarówno Brukseli, jak i Waszyngtonowi. Jeśli wierzyć Siergiejowi Ławrowowi, Zachód miałby się już zgodzić na wpisanie do agendy genewskich rokowań punktu o zmianie ukraińskiej konstytucji. To de facto oznaczałoby uznanie, że suwerenność ukraińskiego państwa jest ograniczona.