Rosja dzieli Unię

Anna Słojewska ?z Brukseli

Unijni przywódcy zjechali wczoraj do Brukseli, żeby postanowić o wyborze dwóch ważnych osób: wysokiego przedstawiciela UE ds. polityki zagranicznej oraz przewodniczącego Rady Europejskiej. W chwili zamykania wydania „Rz" żadnych decyzji jeszcze nie było, a na giełdzie kandydatów roiło się od nazwisk.

Wśród nich był też polski premier. Jak pisaliśmy w „Rz", kanclerz Angela Merkel miała namawiać Donalda Tuska, żeby zgodził się na objęcie stanowiska szefa Rady Europejskiej. Wczoraj po południu w Brukseli ta informacja zaczęła krążyć wśród dyplomatów. Według jednego z nich Tuskowi mógłby sprzeciwiać się David Cameron. – Nigdy nie prowadził spotkania po angielsku i zawsze promuje tylko polskie interesy – powiedział nieoficjalnie unijny dyplomata.

– Przyjemnie, że o polskim premierze mówi się jako o poważnym europejskim kandydacie, ale Donald Tusk już wielokrotnie podkreślał, że chce przeprowadzić kraj przez kryzys i wygrać następne wybory. Tego się trzyma – studziła atmosferę w rozmowie z „Rz" rzeczniczka polskiego rządu Małgorzata Kidawa-Błońska. Dodała, że Polsce zależy, aby jedno z dwóch ważnych stanowisk przypadło kandydatowi z nowych krajów członkowskich.

– Naszym kandydatem [na szefa dyplomacji] jest nadal Radosław Sikorski – podkreśliła.

Jego szanse są jednak nikłe ze względu na zdecydowaną politykę wobec Rosji. Może to oznaczać, że Polska zrezygnuje z tej kandydatury w zamian za wycofanie starań uważanej za prorosyjską Włoszki Federiki Mogherini.

Spoza eurolandu?

Innym kandydatem na szefa Rady Europejskiej była duńska premier Helle Thorning-Schmidt. Oboje z Tuskiem mają ten sam minus: są spoza strefy euro.

– To podważy cały system – mówi dyplomata jednego z państw spoza strefy euro.

Boi się, że w reakcji na taką nominację Francja i jej sojusznicy będą forsowali równoległą strukturę władzy w UE. A więc najpierw stały przewodniczący Eurogrupy, a potem odrębny sekretariat i w konsekwencji odrębny rząd i regularne szczyty tylko dla państw ze strefy euro.

Jednocześnie cały czas przeciwko tworzeniu eurorządu są Niemcy i Holandia, które nawet w czasach największego kryzysu i konieczności zwoływania wielu spotkań przywódców strefy euro opierały się powoływaniu konkurencyjnych struktur władzy.

Drugim stanowiskiem do obsadzenia był wysoki przedstawiciel ds. polityki zagranicznej. Nieoficjalnych kandydatów znów kilku, w tym wspomniany Radosław Sikorski. Ale oficjalnie tylko jedno nazwisko zostało zgłoszone przed szczytem: Federica Mogherini, włoska minister spraw zagranicznych.

Oficjalny głos sprzeciwu wobec niej też tylko jeden: Litwa. Ale nieoficjalnie Mogherini miały się sprzeciwiać cztery kraje: poza Litwą także Łotwa, Estonia i Polska.

I może nawet kilka innych, którym nie podoba się prorosyjskie nastawienie włoskiego rządu i wizyta samej Mogherini w ostatnich dniach w Moskwie. Ale Mogherini miała silne wsparcie socjalistycznych rządów w UE, które w ostatni weekend przedstawiły ją jako oficjalnego kandydata tej grupy politycznej. Jeśli więc szefem Rady Europejskiej miałby zostać ktoś z chadeków (np. Tusk czy były premier Łotwy Valdis Dombrovskis) lub liberałów (np. były premier Estonii Andrus Ansip), to w naturalny sposób stanowisko szefa unijnej dyplomacji należało się socjalistom. Decyzję w tej sprawie podejmuje się kwalifikowaną większością głosów.

Geografia i historia

Dyplomaci w Brukseli przyznają, że po raz pierwszy wpływ na obsadę wysokich stanowisk ma... Rosja. A konkretnie stosunek do tego kraju w trwającym od miesięcy kryzysie ukraińskim. Mogherini ma oponentów bardziej z powodu Rosji niż dlatego, że nie ma doświadczenia w polityce zagranicznej.

Z kolei kandydatura Tuska czy Dombrovskisa lub Ansipa jest widziana jako próba zrównoważenia różnych tendencji w UE. Skoro na czele Komisji Europejskiej stanął Luksemburczyk, a szefową dyplomacji miałaby być Włoszka, to wtedy szefem Rady powinien być ktoś ze Wschodu. – Pod uwagę musi być brana również geografia, a wręcz historia – mówi jeden dyplomatów.

Na tym samym szczycie przywódcy UE mieli bowiem zdecydować o kolejnych sankcjach wobec Rosji. O twardsze stanowisko apelowała Ukraina.

Ambasadorowie UE przygotowali projekt sankcji, o których mieli zadecydować przywódcy.