Na kogo mogła liczyć Polska

Korzystaliśmy z pomocy zaprzyjaźnionych sojuszników, pakistańskich władz na wszystkich szczeblach i UE – zapewniali zgodnie premier Donald Tusk, szef dyplomacji Radosław Sikorski i koordynator służb specjalnych Jacek Cichocki.

Polsce udostępniono m.in. najnowsze środki techniczne do prowadzenia wywiadu na niedostępnych terenach, gdzie talibowie ukryli zakładnika. Nieoficjalnie wiadomo, że chodzi o informacje z amerykańskich satelitów i samolotów bezzałogowych, które próbowały ustalić miejsce przetrzymywania Polaka tuż po jego porwaniu.

Szef polskiego MSZ zapewnia, że współpraca z USA była świetna. Nie wiadomo jednak, w jakim stopniu Amerykanie byli skłonni podzielić się z Polską informacjami wywiadowczymi. – Ameryka robi to niechętnie, bo się obawia, że tajemnice nie zostaną dochowane. Ujawnia część informacji jedynie Brytyjczykom. Polsce nie chce, bo podejrzewa, że na naszym terenie zbyt duże wpływy ma ciągle Rosja – mówi Zbigniew Lewicki, amerykanista z UW.

Czy Polska mogła skłonić Amerykę do większej współpracy? Aby zacieśnić sojusz z USA, wysłaliśmy wojska do Iraku i zgodziliśmy się na udział w projekcie tarczy antyrakietowej. Efektem jej budowy miała być m.in. bliższa współpraca wywiadów. – Mogliśmy liczyć na wywiad z oglądu satelitarnego, ale nie na dostęp do siatki wywiadowczej – podkreśla Lewicki.

Aby wzmocnić sojusze, Polska wysłała też wojska do Afganistanu, który jest priorytetową misją dla nowych władz USA. Jednak granica między Afganistanem a Pakistanem istnieje tylko na mapie, a po jej obu stronach mieszkają plemiona pasztuńskie, z których wywodzą się talibowie.

– Dlatego świat powinien także Pakistanowi pomagać w walce z ekstremizmem. Tymczasem wiele krajów, w tym Polska, koncentruje swą uwagę na Afganistanie i tam lokuje większość środków – mówi “Rz” Ahmad Rashid Malik z Islamabad Policy Research Institute.

Polska może się też narazić na zarzut, że zabiega o bliskie kontakty z Pakistanem tylko w sytuacji kryzysowej.

Marszałek Senatu Bogdan Borusewicz odwołał wczoraj spotkanie z pakistańskimi parlamentarzystami. – Z całą pewnością taka wizyta wymaga innej atmosfery – tłumaczył go premier.

Jednak w ostatnich latach też nie utrzymywano bliskich kontaktów z władzami w Islamabadzie. Doszło tylko do jednej wizyty prezydenta Perweza Muszarrafa w 2007 r. w Polsce. Z nowym rokiem zlikwidowano także polski konsulat w Karaczi. – Do zeszłorocznych wyborów nie było wiadomo, z kim rozmawiać, bo nikt nie wiedział, jaki będzie kształt sceny politycznej – wyjaśnia jeden z dyplomatów.

Nasze służby nie utrzymywały też bliskich kontaktów wojskowych i wywiadowczych z Pakistanem. Główny powód to ich infiltracja przez talibów.

– Współpracę trzeba mimo to zacieśniać, bo tylko tak będzie można wywierać presję na obie służby. Na razie dbają o to tylko Amerykanie – podkreśla Ahmad Rashid Malik.

[ramka][b]Hars V. Pant[/b], ekspert ds. bezpieczeństwa z londyńskiego King’s College:

W Pakistanie cywilny rząd nie kontroluje wojska i służb ISI. Dlatego nie wiadomo, z kim należy utrzymywać kontakty, by otrzymać skuteczną pomoc w uwolnieniu zakładnika. Wojsko i wywiad prowadzą podwójną grę. Utrzymują kontakty z talibami, przygotowując się do tego, że świat straci zainteresowanie tym regionem, wycofa się z Afganistanu, a talibowie powrócą do władzy. Tylko Ameryka może wywierać presję na obie służby dzięki współpracy z czasów zimnej wojny i dwóm miliardom dolarów rocznej pomocy.

W przypadku prób uwolnienia Polaka trzeba więc było działać przez Amerykanów. Chociaż Amerykanie słyną z tego, że nie lubią się dzielić informacjami wywiadowczymi, nawet z sojusznikami. Polska mogła tu jednak wykorzystać jako kartę przetargową swoje zaangażowanie w Afganistanie.

Od 2002 roku talibowie nie porwali w Pakistanie żadnego Amerykanina. Od uprowadzenia Daniela Pearla wiedzą, że zabicie Amerykanina oznacza poważne kłopoty dla ludzi z nimi współpracującymi w wojsku i ISI. Dlatego wolą uderzać w miękkie cele, czyli w sojuszników Ameryki. Próbują ich zniechęcić do udziału w misji afgańskiej, z którą osamotnione USA sobie nie poradzą. [/ramka]

[ramka][b]Prof. Janusz Danecki[/b], arabista z Uniwersytetu Warszawskiego:

Wątpię, by zaangażowanie naszego kraju w Iraku czy Afganistanie odegrało jakąś rolę w porwaniu Polaka. Uprowadzono go dlatego, że był Europejczykiem. Polskie misje mogły wpłynąć na nastawienie bojowników później.