Plan sprzedania przepisu na bombę atomową

On ma 75 lat, ona 67. Oboje jeszcze niedawno pracowali dla jednego z najsłynniejszych laboratoriów naukowych świata w Los Alamos w stanie Nowy Meksyk. To właśnie tu od 1943 roku Amerykanie prowadzą badania nad bronią nuklearną. I to stąd w 1953 roku pierwszy raz w historii USA wyciekły tajne informacje o bombie jądrowej.

Małżeństwo komunistów, które wtedy przekazało dokumenty ZSRR, zostało skazane na karę śmierci. Oskarżeni o szpiegostwo Ethel i Julius Rosenbergowie zostali straceni na krześle elektrycznym. Była to pierwsza egzekucja w USA wykonana za taką zbrodnię na cywilach.

Ta historia wróciła teraz do Ameryki dzięki małżeństwu Mascheroni. Jest niemal identyczna, choć bohaterowie i ich pobudki inne. Rosenbergom pomagał brat Ethel, który pracował w Los Alamos. Dzisiejszym szpiegom nikt pomagać nie musiał, gdyż oboje byli związani z laboratorium już od lat 70. Sami mieli też dostęp do tajnych informacji. W dodatku chcieli za nie pieniędzy.

[srodtytul]Grozi im dożywocie[/srodtytul]

Urodzony w Argentynie Pedro Leonardo Mascheroni jest fizykiem, jego żona Marjorie Roxby Mascheroni – edytorką. To ona miała przygotować dysk ze 132-stronicowym tajnym dokumentem o bombie nuklearnej, który jej mąż przekazał potem – jak sądził – przedstawicielowi wenezuelskiego rządu. Mężczyzna okazał się jednak agentem FBI.

Obaj spotkali się już w 2008 roku. Jak ujawnił amerykański Departament Sprawiedliwości, Mascheroni zapewniał wówczas „Wenezuelczyka”, że w ciągu 10 lat może pomóc Wenezueli zbudować bombę nuklearną. Jego plan zakładał budowę tajnego, podziemnego reaktora do produkcji wzbogaconego uranu. Nad nim, na powierzchni ziemi miała stanąć legalna elektrownia atomowa do produkcji energii jądrowej.

W zamian Mascheroni żądał 793 tysięcy dolarów (to może się wydawać niewiele, biorąc pod uwagę fakt, że w ubiegłym roku trzech Ukraińców chciało sprzedać trzy kilogramy plutonu 239 za 10 mln dolarów).

W ciągu kilku miesięcy dwa razy odpowiadał na piśmie na szczegółowe pytania rzekomych przedstawicieli wenezuelskich władz i naukowców. Raz pytań było 12, drugim razem tak dużo, że odpowiedzi zajęły mu niemal 40 stron. Otrzymał wtedy 20 tysięcy dolarów w gotówce.

Małżeństwo zostało aresztowane w ostatni piątek. Prokuratura postawiła im 22 zarzuty, w tym szpiegostwa. Obojgu grozi dożywocie.

[srodtytul]Blisko do Iranu[/srodtytul]

Amerykański Departament Sprawiedliwości natychmiast wyjaśnił, że ani rząd Wenezueli, ani żaden obywatel tego kraju nie ma związku ze sprawą Mascheroni.

– Ale gdyby była to prawda, wcale by nas to nie zdziwiło – mówi „Rz” Roberto Abdul z wenezuelskiej organizacji praw obywatelskich Sumate. Dodaje, że przywódca jego kraju, Hugo Chavez nieustannie mówi o budowie potęgi nuklearnej, a także o tym, że chce kupić technologie nuklearne od innych krajów. – Słyszymy to niemal każdego dnia w jego wystąpieniach. Blisko mu też do Iranu. Na potwierdzenie spekulacji nie ma jednak dowodów – dodaje.

[srodtytul]Jak w czasach ZSRR[/srodtytul]

Pomijając Rosenbergów, to pierwsza taka historia na Zachodzie od wielu lat, choć zdarzały się przypadki – zwłaszcza w Los Alamos – że ktoś tracił pracę z powodu podejrzeń o szpiegostwo. Dziesięć lat temu został zwolniony urodzony na Tajwanie naukowiec Wen Ho Lee, którego podejrzewano o przekazywanie tajnych informacji Chinom.

Słynni atomowi szpiedzy działali jednak głównie w czasie zimnej wojny. W latach 50. w Los Alamos pracował m.in. niemiecki uchodźca Klaus Fuchs, który informacje o bombie jądrowej przekazywał ZSRR. W więzieniu spędził dziewięć lat.

W latach 60. głośno było o Morrisie Cohenie, który wraz z żoną Loną również szpiegował na rzecz Związku Radzieckiego. „Komsomolskaja Prawda” pisała wtedy: „Dzięki nim konstruktorzy sowieckiej bomby atomowej otrzymali techniczną dokumentację wprost z tajnego laboratorium Los Alamos”. Cohenowie zostali zatrzymani w Wielkiej Brytanii i za kratkami spędzili osiem lat. Wyszli na wolność dzięki wymianie więźniów z ZSRR.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki [mail=k.zuchowicz@rp.pl]k.zuchowicz@rp.pl[/mail]

Przestępczość Ewa Kopacz Kopalnie Surowców Skalnych

Pozostało 85% artykułu