Berlin nie chce Kijowa?

Układ stowarzyszeniowy między UE a Ukrainą jest już właściwie gotowy. Jego zasadnicza część – porozumienie o stworzeniu strefy wolnego handlu – została wynegocjowana w całości. Największą przeszkodą w parafowaniu układu podczas grudniowego szczytu Ukraina – UE jest sprawa Julii Tymoszenko. Była premier została skazana na siedem lat więzienia za podpisanie niekorzystnej umowy gazowej z Rosją.

Sama Tymoszenko apeluje jednak do UE, aby układ został mimo wszystko podpisany. Jak podkreśliła, zerwanie przez Zachód więzi z Kijowem z jej powodu byłoby katastrofą.

Jak jednak nieoficjalnie dowiedziała się „Rz" ze źródeł dyplomatycznych, niektóre państwa unijne wcale nie chcą zbliżenia na linii Bruksela – Kijów. – Dla nich sprawa Tymoszenko była wygodnym pretekstem, by blokować umowę. Teraz, po apelu byłej premier, ten pretekst znika. Pytanie, jak się zachowają – powiedział nam pragnący zachować anonimowość dyplomata z Brukseli.

Oczywiście dla Unii kluczowe są wartości, przestrzeganie zasad demokracji i praw człowieka na Ukrainie – ale po zawarciu układu stowarzyszeniowego będzie mieć o wiele większe środki nacisku na Kijów niż obecnie. Jak dowiaduje się „Rz", jednym z krajów, które mogą chcieć zablokować porozumienie, są Niemcy, choć oficjalnie temu zaprzeczają. Kolejnym – Francja.

Brytyjski ambasador w Kijowie Leigh Turner napisał wczoraj w blogu, że „jeśli Ukraina i UE będą usilnie pracować, możliwe będzie parafowanie układu stowarzyszeniowego w grudniu". Dodał przy tym, że „z każdym dniem upływającym bez konkretnych negocjacji jest to coraz mniej prawdopodobne".

Tyle że zdaniem osób znających przebieg rozmów nie ma problemu z ich zakończeniem. Główny ukraiński negocjator, wiceminister spraw zagranicznych Pawło Klimkin, powiedział, że zakończono rozmowy w sprawie rozdziału dotyczącego wolnego handlu. Według niego „kwestie polityczne też zostały wyjaśnione i zbliżyliśmy się do zakończenia rozmów w tak zwanej części politycznej".

Władze w Kijowie dowodzą, że chcą jak najszybciej podpisać układ, a sprawa Tymoszenko nie powinna stanąć temu na przeszkodzie. – Prezydent niejednokrotnie mówił, że nie ma prawa wtrącać się w proces sądowniczy na Ukrainie. Przekonywał, że dziwią go naciski w tej kwestii, bo decyzje w sprawie Julii Tymoszenko podejmą niezawisłe ukraińskie sądy – powiedziała „Rz" Daria Czepak, rzeczniczka Wiktora Janukowycza. – Jeżeli zaś chodzi o umowę z UE, prezydent akcentował, że Ukraina wybrała swoją drogę. Priorytetem jej polityki zagranicznej pozostaje integracja europejska – dodała.

W piątek ukraiński parlament znów odłożył głosowanie nad dekryminalizacją czynu ujętego w art. 365 kodeksu karnego, która pozwoliłaby Tymoszenko wyjść na wolność. Zdaniem kijowskich analityków sprawa się przedłuża, bo w otoczeniu Janukowycza nie ma jednoznacznego stanowiska w sprawie uwolnienia przywódczyni opozycji. – Władze się wahają. Część współpracowników prezydenta uważa, że nie ma powodów do niepokoju, umowa z UE będzie podpisana, a Tymoszenko może siedzieć w więzieniu. Inni, którym bardziej zależy na jej podpisaniu, forsują swój punkt widzenia – mówi „Rz" szef Centrum Badań Politycznych Puenta w Kijowie Wołodymyr Fesenko.

– Jeśli chodzi o list Tymoszenko do przywódców Unii, jest on raczej skierowany do tej części ukraińskiego społeczeństwa, która popiera podpisanie umowy z Unią. Na UE list nie zrobi większego wrażenia, dla niej ważniejsze są zasady – dodaje.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorów p.koscinski@rp.pl, t.serwetnyk@rp.pl