Wyspa uchodząca wcześniej za bastion katolicyzmu (o który zajadle walczyła z anglikańskim imperium brytyjskim) w 2015 roku jako jedyny kraj na świecie w powszechnym głosowaniu zalegalizowała małżeństwa jednopłciowe. Już w tym roku ponad 2/3 głosujących w referendum zgodziło się na usunięcie konstytucyjnego zakazu aborcji.
Kryzys zaczął się wraz z początkiem lat 90., gdy okazało się, że biskup Eamonn Casey – który koncelebrował papieską mszę – ma syna. Jednocześnie eksplodowała cała seria skandali z księżmi pedofilami. Obecnie na listach organizacji społecznych oraz specjalnej komisji Kościoła irlandzkiego jest ponad tysiąc osób, które jako dzieci zostały wykorzystane seksualnie przez duchownych. – 94 proc. winowajców chodzi spokojnie na wolności – mówił z goryczą przed papieską wizytą jeden z poszkodowanych.
– Papież doskonale wie, że pielgrzymka nie będzie dotyczyła tylko rodziny (oficjalnie Franciszek przyjeżdża na Światowe Forum Rodzin – red.) – powiedział przed przyjazdem rzecznik Watykanu.
Irlandzki paradoks
– Nikt z nas nie może uwolnić się od wzruszenia z powodu losów małoletnich, którzy stali się ofiarami wykorzystania, zostali okradzeni z niewinności i porzuceni z bliznami bolesnych wspomnień. Ta otwarta rana rzuca nam wzywanie, by być stanowczymi i zdecydowanymi w poszukiwaniu prawdy i sprawiedliwości – mówił papiez w Knock o setkach (jeśli nie o tysiącach) ofiar księży-pedofilów.
Irlandczycy od dwóch dekad mieli pretensje właśnie do Watykanu o współudział w ukrywaniu przestępstw duchownych. Podejrzanych rozsyłano z Irlandii do odległych parafii w USA, Kanadzie czy Australii, co – zdaniem krytyków – byłoby niemożliwe bez co najmniej wiedzy Rzymu. Mimo skazania kilku irlandzkich księży w USA niechęć Watykanu do zajęcia się problemem pedofilii doprowadziła do gwałtownego konfliktu Dublinu z kurią watykańską. W przemówieniu wygłoszonym w 2011 roku ówczesny premier Enda Kenny oskarżył Watykan o lekceważenie zarówno tego problemu, jak i jego ofiar. – Elitaryzm, narcyzm i dysfunkcjonalność dominują w kulturze Watykanu po dziś dzień – mówił parlamentarzystom. Efektem wystąpienia było zamknięcie w tym samym roku nuncjatury w Dublinie. Stosunki dyplomatyczne wznowiono dopiero w 2014 roku już za pontyfikatu Franciszka.
„To był moment podsumowania upadku moralnego instytucji, która wcześniej była kulturowo tożsama z narodem irlandzkim, z irlandzkością" – napisał o przemówieniu premiera Eamon Meher w wydanej w Dublinie książce „Tracing Cultural Legacy of Irish Catholicism". Autorytet kościoła bardzo powoli obecnie odbudowuje arcybiskup Dublina Diarmuid Martin, który wprowadził obowiązek informowania organów śledczych o przestępstwach księży. Wcześniej takiemu obowiązkowi sprzeciwiał się Watykan, teraz część Irlandczyków chciałaby, by papież przeprosił za to.
