Żydzi wsparli Polaków w 1830 r.

Rz: W Muzeum Niepodległości naukowcy debatowali o Powstaniu Listopadowym. Co nowego na ten temat można jeszcze powiedzieć?

Emil Noiński:

Zgromadziliśmy 200 historyków, bibliologów, archiwistów, literaturoznawców i pasjonatów Powstania Listopadowego, by uczcić ten wielki zryw narodowy. Z ciekawostek warto wspomnieć, że podczas konferencji prezentowano m.in. repliki czapek, jakie nosili powstańcy. Na przykład specyficzne nakrycia głowy, jakie zakładali Żydzi w czasie walk.

Żydowscy uczestnicy powstania mieli duży wpływ na jego przebieg?

Niewątpliwie. Warto wymienić Józefa Berkowicza, syna Berka Joselewicza, uczestnika insurekcji kościuszkowskiej, czy też Jakuba Tugendholda, który wydał w tym czasie broszurę zatytułowaną „Dumania Izraelity na warcie". Była ona manifestem rozczarowania Żydów wobec braku działań rządu powstańczego w sprawie równouprawnienia tej narodowości. Tugendhold ubolewał, że Żydzi w pełni nie mogą wziąć udziału w powstaniu z powodu braku praw obywatelskich.

W jakich działaniach powstańczych wsławili się Żydzi?

Bohatersko bronili Warszawy 6 – 7 września 1831 roku. Ochoczo zasilali także szeregi Warszawskiej Gwardii Narodowej, w której służyło ponad 400 Żydów, w Gwardii Miejskiej zaś ponad 1200.

Duży udział starozakonnych był także w powstańczej służbie zdrowia. Wielu z nich za udział w powstaniu otrzymało odznaczenia, w tym także krzyże Virtuti Militari.

Czy Żydzi w 1830 roku sprawę niepodległości Polski uważali za własną?

Tak, i była to jedna z piękniejszych kart z historii współistnienia narodów polskiego i żydowskiego.

—rozmawiała Anna Chodyka