Rewolucja w testamentach. Projekt w konsultacjach

Do konsultacji publicznych trafił projekt zmian w prawie spadkowym. Dotyczą one m.in. przesłanek sporządzenia testamentu ustnego, uregulowania testamentu wojskowego w Kodeksie cywilnym oraz rozszerzenia katalogu podmiotów, które nie mogą być świadkami testamentu.

Aktualizacja: 05.06.2024 18:05 Publikacja: 18.04.2024 08:04

Będą zmiany w przepisach dotyczących prawa spadkowego

Będą zmiany w przepisach dotyczących prawa spadkowego

Foto: Adobe Stock

mat

Resort sprawiedliwości, w którym powstał projekt, podkreśla, że proponowane zmiany w prawie spadkowym zaostrzą przesłanki umożliwiające sporządzenie testamentu ustnego. Nowe rozwiązania mają zminimalizować ryzyko fałszowania tego rodzaju testamentów. Testament ustny będzie można sporządzić jedynie w sytuacjach, w których sporządzenie testamentu w formie pisemnej jest niemożliwe lub znacznie utrudnione z powodu wystąpienia szczególnych i nagłych okoliczności (np. nagła poważna choroba). Dodatkowo będzie musiała istnieć obawa rychłej śmierci osoby sporządzającej testament. MS wyjaśnia, że projekt łączy te dwie przesłanki – dotychczas do sporządzenia testamentu ustnego musiała zaistnieć jedna z nich.

Pojawi się testament ustny audiowizualny

Rozwiązania Ministerstwa Sprawiedliwości uregulują także sposób sporządzenia testamentu ustnego audiowizualnego, który będzie można sporządzić za pomocą technik audiowizualnych, takich jak nagranie wideo. W odróżnieniu od jego „zwykłej” formy, testament ustny audiowizualny będzie można sporządzić bez konieczności angażowania świadków.

Proponowane zmiany mają skrócić termin, w jakim stwierdza się treść testamentu ustnego. W myśl projektowanych przepisów treść testamentu ma być stwierdzona niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu miesiąca od jego sporządzenia. Jeśli zaś spadkodawca umrze, treść testamentu będzie można stwierdzić wyłącznie przed sądem, w terminie 3 miesięcy od śmierci spadkodawcy.

Zmiany będą także dotyczyć ważności testamentów szczególnych. Obecnie zachowują one moc przez maksymalnie 6 miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały sporządzenie takiego testamentu. Projekt resortu sprawiedliwości skraca ten czas do 3 miesięcy (1 miesiąca w przypadku testamentu audiowizualnego).

Do Kodeksu cywilnego wprowadzona zostanie także instytucja testamentu wojskowego. Tę formę testamentu dotychczas regulowało rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej. „Zmiana sprawi, że wszystkie formy testamentu będą uregulowane w Kodeksie cywilnym. Dotychczas istniały wątpliwości konstytucyjne odnośnie do tego, czy testament wojskowy powinno regulować rozporządzenie” - wskazuje MS. 

Ponadto zlikwidowany zostanie testament podróżny, gdyż jak tłumaczy resort, taka forma testamentu znajdowała niewielkie zastosowanie w praktyce.

Więcej osób nie będzie mogło być świadkami testamentu

Resort zapowiada rozszerzenie katalogu podmiotów, które nie mogą być świadkami testamentu. Będą to np. partner bądź partnerka osoby, dla której została przewidziana w testamencie jakakolwiek korzyść, krewni lub powinowaci takiej osoby do czwartego stopnia czy osoba uprawniona do reprezentacji osoby prawnej, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść.

Znowelizowany zostanie również Kodeks postępowania cywilnego. Poza zmianami związanymi z regulacją testamentu ustnego audiowizualnego, projekt odpowiada na postulat Rzecznika Praw Obywatelskich, który dotyczy problemu tzw. podwójnych postanowień spadkowych. „Proponowane zmiany zapobiegną sytuacjom, w których istnieją w obrocie prawnym dwa postanowienia o nabyciu spadku po tej samej osobie” - zapewnia MS. Proponowane rozwiązanie daje sądowi kompetencję do uchylenia – także z urzędu i na posiedzeniu niejawnym – prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, jeżeli w odniesieniu do tego samego spadku zostało wcześniej wydane prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.

Czytaj więcej

Testamenty ustne pod ściślejszym nadzorem. MS planuje innowacyjne zmiany

Resort sprawiedliwości, w którym powstał projekt, podkreśla, że proponowane zmiany w prawie spadkowym zaostrzą przesłanki umożliwiające sporządzenie testamentu ustnego. Nowe rozwiązania mają zminimalizować ryzyko fałszowania tego rodzaju testamentów. Testament ustny będzie można sporządzić jedynie w sytuacjach, w których sporządzenie testamentu w formie pisemnej jest niemożliwe lub znacznie utrudnione z powodu wystąpienia szczególnych i nagłych okoliczności (np. nagła poważna choroba). Dodatkowo będzie musiała istnieć obawa rychłej śmierci osoby sporządzającej testament. MS wyjaśnia, że projekt łączy te dwie przesłanki – dotychczas do sporządzenia testamentu ustnego musiała zaistnieć jedna z nich.

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Nieruchomości
Ministerstwo Rozwoju przekazało ważną wiadomość ws. ogródków działkowych
Prawo w Polsce
Sąd ukarał Klaudię El Dursi za szalony rajd po autostradzie A2
Materiał Promocyjny
Bolączki inwestorów – od kadr po zamówienia
Nieruchomości
Sąsiad buduje ogrodzenie i chce zwrotu połowy kosztów? Przepisy są jasne