Wniosek do RPO o podjęcie czynności w sprawie Bondaryka

Jelenia Góra, dnia 27 listopada 2008 roku

Oliwer Kubicki

Prezes Zarządu Krajowego

Stowarzyszenia STOP KORUPCJI

Rzecznik Praw Obywatelskich

Al. Solidarności 77,

00-090 Warszawa

WNIOSEK O PODJĘCIE CZYNNOŚCI

Jak podała Rzeczpospolita z dnia 17 listopada 2008 roku w artykule pod tytułem „Era płaci szefowi ABW”, Krzysztof Bondaryk, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego [„ABW”] odmawia udostępnienia Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu [„CBA”] swojego kontraktu menedżerskiego, na podstawie którego regularnie otrzymuje wynagrodzenie od Polskiej Telefonii Cyfrowej [„PTC”], właściciela sieci ERA GSM. Kwestia otrzymywania przez Krzysztofa Bondaryka wynagrodzenia od PTC wypłynęła w związku z sprawdzaniem przez CBA jego oświadczenia majątkowego.

Krzysztof Bondaryk przed objęciem funkcji Szefa ABW przez 5 lat pracował w PTC. Zatrudniony był także w Invest Banku i Elektrimie. Według informacji Rzeczpospolitej, już po zakończeniu współpracy z PTC, Krzysztof Bondaryk miał otrzymać od PTC pieniądze w kwocie 1,5 mln złotych.

Powyższa okoliczność może postawić pod znakiem zapytania niezależność Krzysztofa Bondaryka jako Szefa ABW i rzutować na bezstronność samej ABW. Podać należy, iż Szef ABW powinien być osobą o najwyższych standardach moralnych. Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 24 maja 2002 roku o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu Szefem ABW może zostać osoba, która:

1. posiada wyłącznie obywatelstwo polskie,

2. korzysta z pełni praw publicznych,

3. wykazuje nieskazitelną postawę moralną, obywatelską i patriotyczną,

4. daje rękojmię należytego wykonywania zadań,

5. spełnia wymagania określone w przepisach o ochronie informacji niejawnych w zakresie dostępu do informacji stanowiących tajemnicę państwową, oznaczonych klauzulą "ściśle tajne",

6. nie pełniła służby zawodowej, nie pracowała i nie była współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa, wymienionych w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. Nr 155, poz. 1016, z 1999 r. Nr 38, poz. 360 i z 2000 r. Nr 48, poz. 553), ani też nie była sędzią, który orzekając uchybił godności urzędu, sprzeniewierzając się niezawisłości sędziowskiej.

Podkreślić należy silną pozycję ustrojową Szefa ABW. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu Szef ABW jest centralnym organem administracji rządowej, działającym przy pomocy ABW, która jest urzędem administracji rządowej. Na podstawie art. 3 ust. 2 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu Szef ABW podlega bezpośrednio Prezesowi Rady Ministrów. Z kolei, działalność Szefa ABW podlega kontroli Sejmu [art. 3 ust. 3 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu]. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu Szef ABW kieruje ABW bezpośrednio lub przez swoich zastępców. Szef ABW w drodze zarządzeń określa sposoby, metody i formy wykonywania zadań w Agencji w zakresie nieobjętym innymi przepisami [art. 19 ust. 3 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu], nadaje regulaminy organizacyjne jednostkom organizacyjnym ABW, w których określa jej strukturę wewnętrzną i szczegółowe zadania przepisami [art. 20 ust. 2 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu], tworzy, przekształca i likwiduje ośrodki szkolenia Agencji, określając ich strukturę, zadania oraz zasady funkcjonowania w zakresie nieobjętym innymi przepisami [art. 20 ust. 3 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu], może tworzyć zespoły o charakterze stałym lub doraźnym, określając ich nazwę, skład osobowy oraz szczegółowy zakres i tryb działania [art. 20 ust. 4 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu].

Informacje o pobieraniu przez Szefa ABW dodatkowego wynagrodzenia tym bardziej niepokoją ze względu na fakt, iż ABW jest największą polską służbą specjalną, do której zadań, na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, należy:

1. rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie zagrożeń godzących w bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz jego porządek konstytucyjny, a w szczególności w suwerenność i międzynarodową pozycję, niepodległość i nienaruszalność jego terytorium, a także obronność państwa,

2. rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw: a) szpiegostwa, terroryzmu, naruszenia tajemnicy państwowej i innych przestępstw godzących w bezpieczeństwo państwa, b) godzących w podstawy ekonomiczne państwa, c) korupcji osób pełniących funkcje publiczne, o których mowa w art. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584), jeśli może to godzić w bezpieczeństwo państwa, d) w zakresie produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, e) nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, bronią masowej zagłady oraz środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, w obrocie międzynarodowym oraz ściganie ich sprawców,

3. realizowanie, w granicach swojej właściwości, zadań służby ochrony państwa oraz wykonywanie funkcji krajowej władzy bezpieczeństwa w zakresie ochrony informacji niejawnych w stosunkach międzynarodowych,

4. uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego porządku konstytucyjnego,

5. podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych.

Przedmiotowa kwestia budzi wątpliwości, które są tym bardziej zasadne w kontekście sprawy tzw. bandy czworga [przełom 2006 i 2007 roku], w związku z którą pojawiło się nazwisko Krzysztofa Bondaryka. Pod tą nazwą kryła się grupa osób – pracowników firm telekomunikacyjnych, którzy mieli wymieniać się informacjami o podsłuchach, nielegalnie przekazywać biznesmenom i politykom informacje o zakładanych im podsłuchach [artykuł „Trudno zostać żoną Cezara” Dziennik z dnia 24 maja 2008 roku].

Ze względu na powyższą sprawę, podjęta została inicjatywa ustawodawcza mająca na celu zmianę w ustawie prawo telekomunikacyjne w taki sposób, aby służby specjalne mogły zakładać podsłuchy bez wiedzy firm telekomunikacyjnych. Projekt zmian nie został uchwalony z uwagi na fakt, iż w 2007 roku Sejm RP rozwiązał się. Należy więc podkreślić, iż w lipcu 2008 roku, ABW była jedyną służba specjalną, która sprzeciwiała się takim zmianom [artykuł „Era płaci szefowi ABW” Rzeczpospolita z dnia 17 listopada 2008 roku].

Z podanych powyżej faktów wynika, iż w związku z pełnieniem funkcji szefa ABW i wcześniejszym zatrudnieniem w PTC może istnieć konflikt interesów. W szczególności, taka kolizja interesów może mieć miejsce w związku z otrzymywaniem przez Krzysztofa Bondaryka wynagrodzenia z PTC już po zakończeniu współpracy.