TSUE: zmiana przeznaczenia inwestycji uprawnia samorządy do korekty VAT naliczonego

Przepisy Dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie temu, aby podmiot prawa publicznego korzystał z prawa do korekty odliczenia VAT zapłaconego od dobra inwestycyjnego w sytuacji, gdy w chwili nabycia dobro to mogło być wykorzystywane zarówno do czynności opodatkowanych, jak i nieopodatkowanych, ale w początkowym okresie było wykorzystywane na cele działalności nieopodatkowanej, a podmiot ten nie wskazał wyraźnie zamiaru wykorzystywania tego dobra do celów działalności opodatkowanej, ale też nie wykluczył, że będzie ono wykorzystywane do takich celów – orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 25 lipca 2018 r. w sprawie C-140/17 Gmina Ryjewo.

Czytaj także: Czy fakturę korygującą trzeba wystawić

Wniosek o interpretację

Gmina wystąpiła o wydanie interpretacji w zakresie podatku VAT. We wniosku wskazała, że w latach 2009-2010 zrealizowała inwestycję polegającą na budowie świetlicy wiejskiej. Poniesione wydatki zostały udokumentowane fakturami VAT. Po oddaniu inwestycji do użytkowania świetlica została nieodpłatnie przekazana w zarząd gminnego ośrodka kultury, w związku z czym gmina nie odliczyła podatku VAT naliczonego od wydatków na inwestycję.

W 2014 r. jednak zaczęła rozważać zmianę sposobu wykorzystania świetlicy. Planowane rozwiązanie zakładało wycofanie świetlicy z zarządu GOK z powrotem do majątku gminy, a następnie rozpoczęcie jej wykorzystywania w dwojaki sposób:

? nieodpłatnie – na cele gminnej społeczności (przy organizacji zebrań wiejskich, do realizacji zadań własnych z zakresu kultury, itp.) oraz

? odpłatnie – w ramach wynajmu na rzecz osób trzecich (przykładowo na imprezy okolicznościowe).

Zakładano, że faktyczny sposób wykorzystywania świetlicy (zarówno komercyjnie, jak i nieodpłatnie) będzie uzależniony od zapotrzebowania na obie formy udostępnienia, przy czym gmina nie jest w stanie z góry określić zakresu, w jakim świetlica będzie udostępniana odpłatnie, a w jakim nieodpłatnie. Będzie to uzależnione od popytu na tego typu świadczenia w danym okresie. Gmina wskazała, że z tytułu odpłatnego wynajmu świetlicy zamierza wystawiać najemcom faktury VAT i odprowadzać wynikający stąd podatek należny, a we wniosku o interpretację zapytała czy w związku z rozpoczęciem wykorzystywania inwestycji do czynności opodatkowanych VAT będzie uprawniona do odliczenia VAT naliczonego w trybie tzw. korekty wieloletniej. Sama stanęła na stanowisku, że takie prawo będzie jej przysługiwało.

Czytaj także: Nabywca na fakturze nie może być zmieniony notą korygującą

Dyrektor Izby Skarbowej uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. Powołując się na dotychczasowe orzecznictwo TSUE wskazał, że warunkiem odliczenia VAT naliczonego jest to, aby podmiot w chwili ponoszenia wydatków działał w charakterze podatnika VAT, tzn. aby dokonywał zakupów dla potrzeb prowadzonej lub planowanej działalności gospodarczej. Tymczasem nabywając towary i usługi celem wytworzenia inwestycji – budowy świetlicy z zamiarem jej nieodpłatnego przekazania gminnemu ośrodkowi kultury – gmina nie nabywała ich do działalności gospodarczej. Nie działała więc w charakterze podatnika VAT. W ocenie organu podatkowego późniejsze wykorzystanie dobra inwestycyjnego do celów działalności gospodarczej niczego tu nie zmienia, nie skutkuje bowiem uznaniem, że gmina w chwili jego nabycia działała w charakterze podatnika VAT.

Wyrok WSA

Odmienne stanowisko zajął sąd pierwszej instancji, zdaniem którego początkowe przeznaczenie przez podatnika nabytych towarów i usług do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu nie pozbawia go do dokonania późniejszego odliczenia VAT naliczonego w razie zmiany przeznaczenia tych towarów lub usług i wykorzystywania ich do wykonywania czynności opodatkowanych.

Od powyższego wyroku Minister Finansów złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który postanowił prowadzone postępowanie zawiesić i zwrócić się w tym zakresie z pytaniem do Trybunału Sprawiedliwości UE.