Inne nazwy stanowisk i miejsca pracy, ale warunki niemal te same

1 stycznia 2012 wchodzi w życie ustawa z 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (DzU nr 149, poz. 887, dalej ustawa). Określa ona:

- zasady i formy wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych,

- zasady i formy sprawowania pieczy zastępczej oraz pomocy w usamodzielnianiu jej pełnoletnich wychowanków,

- zadania administracji publicznej w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,

- zasady finansowania wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,

- zadania w zakresie postępowania adopcyjnego.

Zmiany w systemie opieki nad dziećmi i rodzinami wymagającymi wsparcia oznaczają też, że inaczej będą funkcjonować dotychczasowe placówki. Wymaga to również modyfikacji przepisów dotyczących pracowników samorządowych, m.in. dodania do listy stanowisk funkcjonujących w samorządzie nowej posady asystenta rodziny i koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej od 1 stycznia 2012.

Chodzi o rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. W resorcie pracy trwają prace legislacyjne nad nowelizacją tego rozporządzenia.

Asystent rodziny

Ustawa wprowadziła nowy podmiot, tzw. asystenta rodziny, który jest przyznawany rodzinie potrzebującej pomocy. Taka osoba musi mieć wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie lub praca socjalna. Liczy się także wykształcenie wyższe na dowolnym kierunku uzupełnione szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną i to, że asystent udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną.

Asystentem może też zostać absolwent studiów podyplomowych obejmujących zakres programowy właściwego szkolenia, jeśli udokumentuje: co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną lub wykształcenie średnie i szkolenie z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną, a także  co najmniej trzyletni staż pracy z dziećmi lub rodziną.

Asystenta rodziny zatrudnia kierownik jednostki gminy, która organizuje pracę z rodziną.

Placówki wsparcia dziennego

Aby wesprzeć rodzinę, dziecko może zostać objęte opieką i wychowaniem w placówce wsparcia dziennego. Prowadzi ją gmina lub podmiot, któremu gmina zleciła takie zadania, lub podmiot, który uzyskał zezwolenie wójta na taką działalność.

Publiczne placówki opiekuńczo-wychowawcze wsparcia dziennego działające na podstawie dotychczasowej ustawy o pomocy społecznej z 1 stycznia 2012 stają się placówkami wsparcia dziennego. A jednostki samorządu terytorialnego prowadzące takie ośrodki mają 12 miesięcy na dostosowanie ich organizacji do obowiązujących przepisów.

Zatrudnieni dotychczas w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego stają się automatycznie pracownikami placówek wsparcia dziennego w rozumieniu nowej ustawy.

Podobnie zmieniają się placówki całodobowe (typu interwencyjnego, socjalizacyjnego czy regionalne). Zaangażowani w nich staną się pracownikami tych jednostek. Jeżeli jednak w dotychczasowych placówkach nie spełniają wymagań kwalifikacyjnych przewidzianych dla zajmowanego stanowiska, mogą być nadal na nich zaangażowani, ale nie dłużej niż przez sześć lat. Po tym okresie szef będzie mógł zwolnić taką osobę.

Do końca grudnia pracodawca powinien poinformować pracowników jednostki o organizacji od 1 stycznia 2012. Nie oznacza to jednak, że zmienią się ich umowy czy wynagrodzenia. Nie ma też podstaw do rozwiązania angaży.

Zatrudnieni dotychczas na podstawie ustawy z 29 listopada 1990 o pomocy społecznej (DzU z 1998 r. nr 64, poz. 414 ze zm.) w publicznych placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych jako nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni  1 stycznia 2014 staną się pracownikami samorządowymi.

Dotychczas do takich osób stosowano Kartę nauczyciela (ustawa z 26 stycznia 1982, tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.). Jako pracownicy samorządowi będą podlegać ustawie i rozporządzeniu płacowemu, czyli m.in. ich wynagrodzenie zostanie ustalone w regulaminie wynagradzania przez kierownika jednostki.

Znikną ośrodki adopcyjno-opiekuńcze

1 stycznia 2012 zostaną zlikwidowane publiczne ośrodki adopcyjno-opiekuńcze. Ustawa zakłada utworzenie do końca 2011 r. przez marszałków województw nowych ośrodków adopcyjnych.

Pracownicy tych działających do końca roku od 1 stycznia 2012 staną się pracownikami starostwa powiatowego. Natomiast ci prowadzący postępowania adopcyjne w większych ośrodkach, w których w 2010 r. przeprowadzono co najmniej dziesięć procedur adopcyjnych zakończonych przysposobieniem dziecka, lub pracownicy prowadzący postępowania adopcyjne publicznych ośrodków adopcyjno-opiekuńczych prowadzących wojewódzki bank danych staną się pracownikami urzędu marszałkowskiego.

Pracowników dotychczasowych placówek wolno nadal zatrudniać w nowo utworzonych ośrodkach adopcyjnych, jeśli spełnią wymagania kwalifikacyjne zgodnie z nową ustawą. W przeciwnym razie mogą pracować tam tylko do końca 2017 r.

Do końca grudnia pracowników ośrodków adopcyjno-opiekuńczych należy poinformować o zmianach w ich stosunkach pracy. Ich zatrudnienie będzie kontynuowane z mocy prawa i nie trzeba rozwiązywać stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy. Działa tu

art. 231 k.p. Oznacza to, że nowy pracodawca staje się stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Tzw. transfer nie jest podstawą do wymówienia pracownikowi obecnego angażu. Informację przekazuje się podwładnemu na piśmie z potwierdzeniem zachowania dotychczasowej jego pozycji.

Pracownik może jednak w ciągu dwóch miesięcy od przejścia zakładu na nowego pracodawcę rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia za siedmiodniowym uprzedzeniem.

Niepubliczne placówki mają rok

Okres przejściowy mają także niepubliczne ośrodki adopcyjno--opiekuńcze. Prowadzącym takie placówki do końca 2011 r.,  w których w 2010 r. przeprowadzono co najmniej 20 procedur adopcyjnych zakończonych przysposobieniem dziecka, marszałek województwa zleca ich działanie przez co najmniej 12 miesięcy, czyli do końca 2012 r.

Będą jeszcze zmiany

W Sejmie trwają prace nad zmianą ustawy. Mają one dotyczyć przedłużenia okresu funkcjonowania niektórych placówek, tak aby mogły one funkcjonować przez okres przejściowy 12 miesięcy na dotychczasowych zasadach. Mówi się również o tym, żeby nie wprowadzać obligatoryjnego stanowiska asystenta rodziny.

Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej

To także nowe stanowisko, które pojawiło się w ustawie. Polega ono na zajmowaniu się opieką nad rodzinami zastępczymi i rodzinnymi domami dziecka. Do zadań koordynatora należy:

- udzielanie pomocy rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka w realizacji zadań wynikających z pieczy zastępczej,

- przygotowanie, we współpracy z asystentem rodziny i odpowiednio rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka, planu pomocy dziecku,