W regulaminie cmentarza bez odpowiedzialności za szkody

Rada Miejska w Policach uchwaliła regulamin cmentarzy komunalnych. Postanowiła w nim, że podmioty i osoby powodujące szkody i straty w mieniu Cmentarza, a także osób trzecich ponoszą pełną odpowiedzialność za spowodowane szkody. Jednocześnie zobowiązała je po pierwsze do naprawienia szkód wyrządzonych, a także do zadośćuczynienia.

Zgodnie z postanowieniami regulaminy wykonawca prac ziemnych, kamieniarskich i budowlanych ponosi odpowiedzialność (także materialną) za wszelkie wyrządzone szkody spowodowane swoim działaniem.

Regulamin wyłącza także odpowiedzialność gminy Police oraz administratora cmentarza za szkody na grobach powstałe na skutek klęsk żywiołowych, kradzieży i ataków wandalizmu oraz za utratę przedmiotów lub rzeczy osobistych pozostawionych bez nadzoru.

Jako materialnoprawną podstawę regulaminu rada wskazała art. 40 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, który upoważnia organy gminy do wydawania aktów prawa miejscowego w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

Art. 40 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym nie daje radzie gminy prawa do stanowienia w kwestii odpowiedzialności cywilnoprawnej.

Badający uchwałę w trybie nadzoru wojewoda zachodniopomorski stwierdził, że przytoczone wyżej postanowienia regulaminu wydane zostały z przekroczeniem upoważnienia ustawowego, a tym samym stwierdził ich nieważność (rozstrzygnięcie nadzorcze z 25 września 2013 r., sygn. akt NK-3.4131.521.2013.KD).

- Cmentarze komunalne niewątpliwie należy zaliczyć do gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, zatem nie budzi wątpliwości organu nadzoru kompetencja Rady Miejskiej w Policach do uregulowania zasad i trybu korzystania z nich – mówi Wojciech Zydorowicz, wojewoda zachodniopomorski. – Jednak art. 40 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym nie daje radzie gminy prawa do stanowienia w kwestii odpowiedzialności cywilnoprawnej. Uregulowanie tych kwestii w regulaminie korzystania z obiektów i urządzeń komunalnych narusza jednocześnie normy zawarte w przepisach kodeksu cywilnego – dodaje wojewoda.

Przepisy Kodeksu cywilnego regulują odpowiedzialność odszkodowawczą, zarówno z tytułu czynów niedozwolonych, jak i niewykonania, czy też nienależytego wykonania zobowiązań.

Zasady odpowiedzialności kontraktowej określają art. 471 i następne Kodeksu cywilnego, przy czym przepis art. 473 § 1 tej ustawy dopuszcza jedynie umowne (a nie jednostronne, jak w przypadku zakwestionowanych postanowień uchwały) rozszerzenie lub zawężenie odpowiedzialności stron stosunku prawnego.

Możliwość odmiennego kształtowania tego stosunku w drodze umowy doznaje jednak i tak pewnych ograniczeń.

Przykładowo nieważne jest np. zastrzeżenie, że dłużnik nie będzie odpowiedzialny za szkodę, którą może wyrządzić wierzycielowi umyślnie (art. 473 § 2 ustawy Kodeks cywilny).

Ponadto, w myśl art. 353

1

wskazanej ustawy

postanowienia umowy nie mogą sprzeciwiać się naturze danego stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Reguły odpowiedzialności deliktowej, są z kolei szeroko reglamentowane w przepisach art. 415 i następnych ustawy.

- Kodeks cywilny (będący aktem rangi ustawowej) normuje w sposób wyczerpujący kwestię odpowiedzialności cywilnej i roszczeń odszkodowawczych, dopuszczając możliwości ich modyfikacji, jednakże wyłącznie w drodze umowy stron – mówi Wojciech Zydorowicz wojewoda. - Nie budzi przy tym wątpliwości, że zarówno Gmina Police, jak i poszczególni jej członkowie, korzystający z cmentarzy komunalnych, zobowiązani są do przestrzegania prawa powszechnie obowiązującego, w tym przepisów prawa cywilnego – dodaje.