Koło ratunkowe dla zadłużonych

„W związku z brakiem możliwości uchwalenia budżetu powiatu na 2014 r. zgodnie z wymogami ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, rada powiatu górowskiego nie podjęła uchwały budżetowej na 2014 r., wykreślając ten punkt z obrad sesji, informując równocześnie Regionalną Izbę Obrachunkową we Wrocławiu o niemożności uchwalenia budżetu z zachowaniem wskaźnika dotyczącego obsługi zadłużenia wynikającego z art. 243 ustawy o finansach publicznych" – poinformowały władze powiatu.

W konsekwencji powiat górowski będzie musiał opracować i uchwalić program postępowania naprawczego. Jest to koło ratunkowe dla wszystkich samorządów znajdujących się w podobnej sytuacji.

Regionalna izba obrachunkowa ustala budżet nadmiernie zadłużonej jednostki w zakresie jej zadań własnych oraz zleconych

45 dni na uchwałę

Jak wynika z przepisów uchwalonej 8 listopada 2013 r. nowelizacji ustawy o finansach publicznych (DzU z 27 grudnia, poz. 1646) niespełniająca indywidualnego wskaźnika zadłużenia gmina czy powiat opracowuje i uchwala – na wezwanie regionalnej izby obrachunkowej – program postępowania naprawczego. Co istotne, ma na to mało czasu, bo tylko 45 dni. W tym terminie gotowy program postępowania naprawczego powinien zostać przedstawiony regionalnej izbie obrachunkowej do zaopiniowania.

Nowelizacja rozstrzyga również, co się dzieje w sytuacji, w której samorząd takiego programu opracować nie zdoła. Wówczas traci kompetencję do uchwalenia budżetu, który jest ustalany przez regionalną izbę obrachunkową. Jak wynika z przepisów, tak ustalony budżet nie musi zachowywać wskaźników, o których mowa w art. 242–244 ustawy o finansach publicznych, w tym indywidualnego wskaźnika zadłużenia.

Kompetencja regionalnej izby obrachunkowej do ustalenia budżetu jednostki samorządu terytorialnego, która nie spełnia indywidualnego wskaźnika zadłużenia, zapisana została także w ustawie z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 1113 ze zm.). Z jej art. 11 ust. 2a wynika, że w takiej sytuacji regionalna izba obrachunkowa ustala budżet nadmiernie zadłużonej jednostki w zakresie jej zadań własnych oraz realizowanych np. przez gminę zadań zleconych.

Na ustalenie budżetu jednostki samorządu terytorialnego regionalna izba obrachunkowa ma czas do końca lutego roku budżetowego. Termin ten wynika zarówno z przepisów ustawy o finansach publicznych, jak i ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych.

Trzy lata wyrzeczeń

Program postępowania naprawczego powinien zawierać przede wszystkim analizę stanu finansów (wraz z określeniem przyczyn zagrożenia realizacji zadań publicznych), plan przedsięwzięć naprawczych wraz z harmonogramem ich wprowadzania (tak aby przywrócić spełnienie wskaźników), przewidywane efekty finansowe podjętych działań wraz ze sposobem ich obliczania.

Ustawodawca wyjaśnił także, że w okresie jego obowiązywania gmina (powiat) nie musi spełniać relacji określonych w art. 242–244. Jednocześnie ustawodawca zastrzegł, że takie niespełnienie może dotyczyć jedynie już zaciągniętych zobowiązań. Rozwiązanie takie ma zabezpieczyć samorząd przed powiększaniem stanu zadłużenia w okresie realizacji programu postępowania naprawczego.

Bez inwestycji, wzrostów wynagrodzeń  oraz diet

W czasie realizacji postępowania naprawczego jednostka samorządu terytorialnego nie może podejmować nowych inwestycji finansowanych kredytem, pożyczką lub emisją papierów wartościowych.

Nie może także udzielać pomocy finansowej innym jednostkom samorządu terytorialnego ani też udzielać poręczeń, gwarancji i pożyczek. Zabronione jest wydawanie pieniędzy na autopromocję, jak również tworzenie funduszu sołeckiego. Realizację zadań własnych gminy ograniczyć należy do tych o obligatoryjnym charakterze.