Zgodnie z obowiązującymi przepisami upadłość mogą ogłosić przedsiębiorcy, a od 2009 r. także osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Zdolności upadłościowej nie mają natomiast jednostki publiczne, do których zalicza się gminy, powiaty i województwa samorządowe.
Nie tylko USA
– Prawo ogłoszenia upadłości przez gminy przewiduje prawodawstwo w Stanach Zjednoczonych Ameryki – mówi Bernadeta Skóbel, radca prawny Związku Powiatów Polskich. – Jest to sposób ochrony samorządu przed wierzycielami czy roszczeniami związków zawodowych. Ponieważ jednak sama procedura jest złożona, a przez to uciążliwa, gminy traktują ją jako ostateczność – dodaje radca prawny.
– Upadłość mogą ogłosić także samorządy w Republice Południowej Afryki, a w państwach europejskich węgierskie gminy – informuje dr Arkadiusz Babczuk z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. – W tym państwie z tego sposobu oddłużania skorzystało do tej pory 19 gmin, a kolejne sto zawarło wymuszone przepisami prawa układy z wierzycielami – dodaje.
– Nie za bardzo wierzę w możliwość wprowadzenia upadłości komunalnej do polskiego porządku prawnego – mówi prof. Hubert Izdebski z Uniwersytetu Warszawskiego. – Po pierwsze, gmina jest podmiotem publicznoprawnym, a upadłość to instytucja prawa prywatnego. Po drugie, nadmierne zadłużenie nie zawsze jest wynikiem lekkomyślnej polityki władz lokalnych. Często jest efektem działania państwa, które obciąża samorząd zadaniami, nie zapewniając odpowiedniego poziomu finansowania. Wydaje się zatem naturalne, że w takich sytuacjach państwo (budżet państwa) ponosi odpowiedzialność za zadłużenie gminy, powiatu czy województwa – mówi prof. Hubert Izdebski.
Bez likwidacji
– Upadłość wspólnoty samorządowej powinna się wiązać z poważnymi dolegliwościami nie tylko dla samej jednostki, dla jej władz, ale także dla wierzycieli – tłumaczy dr Arkadiusz Babczuk. – Jednocześnie procedury mają zapewniać ciągłość świadczenia przez jednostki samorządu terytorialnego usług publicznych w zakresie uznanym przez władze centralne za niezbędny. O likwidacji gminy nie może być mowy – zaznacza.
