Terytorialne komisje wyborcze: czas zgłaszać kandydatów

Jak wynika z przepisów kodeksu wyborczego terytorialnymi komisjami wyborczymi są: wojewódzkie, powiatowe i gminne. W skład każdej z nich wchodzi od siedmiu do dziewięciu członków, przy czym przewodniczącym komisji wojewódzkiej i powiatowej jest – z urzędu – wskazany przez prezesa właściwego sądu okręgowego sędzia.

Gratyfikacja finansowa

Z członkostwem w terytorialnej komisji wyborczej wiąże się prawo do diety. Te zostały w ostatnim czasie znacząco podwyższone przez Państwową Komisję Wyborczą.– Mam nadzieję, że ta podwyżka zachęci do zgłaszania się kandydatów do pracy w tych komisjach – mówi Kazimierz Czaplicki, sekretarz PKW.

Zgodnie z przyjętą przez PKW uchwałą przewodniczący terytorialnej komisji wyborczej otrzyma za pracę przy wyborach samorządowych 650 zł diety, jego zastępca 600 zł, a zwykły członek komisji – 550 zł. Pierwsza od 8 lat podwyżka obejmuje także członków obwodowych komisji wyborczych. Jej przewodniczący zainkasuje 380 zł, zastępca 330 zł, a członek 300 zł.

Kandydaci

Jak wynika z uchwały PKW z 25 sierpnia 2014 r. zgłoszenia kandydatów na członków terytorialnych komisji wyborczych przyjmują właściwi komisarze wyborczy. Natomiast kandydatów do komisji obwodowych zgłaszać należy właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta).

Członkiem komisji wyborczej nie może być osoba ubezwłasnowolniona, pozbawiona praw publicznych, oraz pozbawiona praw wyborczych.

Kandydatem do komisji terytorialnej może być zaś osoba, która stale zamieszkuje na obszarze działania rady, dla wyboru której właściwa jest dana komisja. Oznacza to, że aby być członkiem określonej wojewódzkiej komisji wyborczej, trzeba być stałym mieszkańcem tego województwa. Natomiast aby kandydować do takiej komisji w powiedzie, trzeba stale mieszkać na jego obszarze. Podobnie członkiem gminnej komisji wyborczej może zostać wyłącznie osoba stale zamieszkująca na terenie tej gminy.

Kandydat musi także spełniać odpowiednie wymagania takie jak posiadanie obywatelstwa polskiego, czy ukończone – najpóźniej w dniu wyborów – 18 lat. Ponadto członkiem terytorialnej komisji wyborczej nie może być osoba pozbawiona praw publicznych, praw wyborczych ani ubezwłasnowolniona.

Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, że wymóg posiadania polskiego obywatelstwa nie jest obligatoryjny w przypadku kandydatów do komisji gminnych i miejskich. Tutaj zgłaszać się mogą również stale mieszkający na terenie miasta (gminy) i pełnoletni obywatele Unii Europejskiej niebędący obywatelami polskimi. Pod warunkiem że korzystają z pełni praw wyborczych, zgodnie z przepisami państwa, którego są obywatelami.

Ponadto każdy z kandydatów do składu komisji wyborczej musi być wpisany do właściwego dla danej jednostki samorządu terytorialnego stałego rejestru wyborców. Natomiast prawo do zgłaszania kandydatów do terytorialnych i obwodowych komisji wyborczych mają pełnomocnicy komitetów wyborczych.

PKW wyjaśnia wątpliwości

Zgodnie z art. 153 § 1 Kodeksu wyborczego nie mogą być członkami komisji wyborczych kandydaci w wyborach, pełnomocnicy wyborczy, pełnomocnicy finansowi oraz mężowie zaufania. Ponieważ jego praktyczne stosowanie budzi wątpliwości Państwowa Komisja wyborcza postanowiła je wyjaśnić.

- Mężowie zaufania nie mogą być w ogóle członkami komisji wyborczych – mówi Stefan J. Jaworski, przewodniczący PKW. – Ani terytorialnej, ani obwodowej.

Inaczej jest już w przypadku pełnomocnika (wyborczego i finansowego). Ten nie może być bowiem członkiem terytorialnej i obwodowej komisji wyborczej na obszarze działania komitetu.

Najłagodniejszy jest zakaz dotyczący kandydatów na wójtów oraz radnych.

- Kandydat na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) nie może być członkiem gminnej i obwodowej komisji wyborczej w gminie, w której kandyduje – mówi Stefan J. Jaworski. – Nic nie stoi natomiast na przeszkodzie, aby zasiadał w komisji powiatowej, czy wojewódzkiej, a także w komisji gminnej i obwodowej, ale w innej gminie, niż ta w której kandyduje – wyjaśnia przewodniczący PKW.