4 lutego 2015 roku odbyło się pierwsze czytanie w Sejmie projektu noweli ustawy o VAT mającej obowiązywać w dwóch terminach, tj. część jej przepisów ma wejść w życie od 1 kwietnia 2015 roku, a część od 1 stycznia 2016 roku.
Nowela ustawy o VAT, którą obecnie zajmuje się Sejm, wynika z konieczności dostosowywania polskich przepisów o VAT do przepisów unijnej dyrektywy VAT 2006/112/UE oraz orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).
Dwojaki rodzaj działalności
Sprawą bardzo ważną dla kondycji finansowej gmin są kwestie związane z prawidłowym odliczaniem przez nie podatku naliczonego VAT określonego przez kontrahentów w fakturach w cenach zakupu nabywanych towarów i usług. A szczególnie podatku naliczonego od zakupionych towarów i usług następnie wykorzystywanych dla działalności mieszanej, czyli dwojakiego rodzaju działalności: publicznej i gospodarczej. Te nowe zasady odliczeń obowiązywać mają dopiero od 1 stycznia 2016 roku, czyli po kilkumiesięcznym vacatio legis.
Od 1 stycznia 2016 roku przewidziano bowiem całkowicie nowe sposoby określenia proporcji odliczeń VAT dla gminy, która w większości swoich działań i transakcji wykonuje dwojakiego rodzaju działalność. Po pierwsze i najważniejsze: jej standardowa działalność to przede wszystkim działalność publiczna, niemająca charakteru działalności gospodarczej. Po drugie: tylko pobocznie gmina wykonuje działalność mającą charakter działalności gospodarczej, tj. zawiera odpłatne umowy cywilnoprawne objęte stawkami VAT lub zwolnieniami od VAT. A przecież z orzeczeń TSUE wynika, iż każdy podatnik VAT, a więc także gmina, może dokonywać odliczeń wyłącznie przy nabyciach dotyczących działalności gospodarczej.
Na podstawie prewskaźników
Przed 1 stycznia 2016 roku kwestia ta prawie w ogóle nie była regulowana przepisami ustawy o VAT. Polski ustawodawca postanowił to obecnie naprawić. Od 1 stycznia 2016 roku gmina będzie mogła dokonywać odliczeń VAT z faktur wyłącznie na podstawie tzw. prewskaźników. Czyli według szczegółowych i autentycznych wyliczeń, z których będzie m.in. wynikało, ile w jej przypadku w uzyskiwanych rocznie kwotach ogółem jest kwot pochodzących ze źródła: działalność gospodarcza, tj. wszelkiego rodzaju umów i aktów notarialnych, a ile ze źródeł pozostałych, czyli głównie z działalności publicznej (np. opłat za wywóz śmieci, opłat za wydawanie zezwoleń na sprzedaż alkoholu, opłat za zajęcie pasa drogi itp.).
