Jesteśmy niewielką gminą ale planujemy udzielać dotacji dla mieszkańców na wymianę ogrzewania, m.in. w związku z zaostrzeniem wymogów dla pieców grzewczych. Dotacji chcemy udzielać na podstawie art. 221 ustawy o finansach publicznych w powiązaniu z tzw. ustawą wolontariacką. Czy będzie to właściwe rozwiązanie?
Nie.
Analiza podanej problematyki wymaga odniesienia się do dwóch aktów prawnych: ustawy o finansach publicznych i ustawy Prawo ochrony środowiska. Nie wydaje się trafnym założenie, aby udzielać ww. dotacji na podstawie art. 221 ustawy o finansach publicznych. Przepis ten przewiduje możliwość otrzymywania przez podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku – dotacji celowych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na cele publiczne związane z realizacją zadań tej jednostki, których zlecenie oraz udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie lub na podstawie umowy, jeśli dotyczy zadań innych niż określone w tej ustawie. Natomiast w ustawie Prawo ochrony środowiska znajdują się regulacje prawne umożliwiające jednostkom samorządu terytorialnego udzielanie dotacji na różne cele związane z ochroną środowiska. Chodzi o art. 403 i zawarte w nim upoważnienie dla organów stanowiących do podejmowania uchwały w sprawie dotowania m.in. kosztów inwestycji osób fizycznych, np. mieszkańców.
Czytaj także: Dotacja od gminy na wymianę pieca bez PIT-8C dla mieszkańca
Na kanwie ww. regulacji pomocne może być stanowisko podane w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie z 9 listopada 2016 r. (Nr KI-411/242/16). Podkreślono tam: „Ustalany na mocy art. 221 ust. 4 ustawy o finansach publicznych tryb postępowania o udzielenie dotacji, sposób jej rozliczenia i kontroli, dotyczy dotacji na zadania zlecone do realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego podmiotom niezaliczanym do sektora finansów publicznych, podczas gdy na podstawie art. 403 ustawy Prawo ochrony środowiska jednostka samorządu terytorialnego nie zleca do realizacji zadania lecz może finansować lub dofinansować koszty inwestycji podejmowanych przez podmioty wyszczególnione w art. 403 ust. 4 ostatnio powołanej ustawy." Co ważniejsze w innej uchwale ww. Kolegium z 2 lipca 2014 r. (Nr KI-411/184/14) zaakcentowano, że istota prawna dotacji zadania z art. 403 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, wyklucza jego realizację poprzez tryb przewidziany w art. 221 ust. 4 w związku z ust. 1 ustawy o finansach publicznych. W podsumowaniu uchwały podano zaś, że art. 221 ust. 4 w związku z ust. 1 ustawy o finansach publicznych, nie ma zastosowania do dotacji udzielanych na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska, gdyż samodzielną podstawą jest w tym zakresie przepis art. 403 tej ostatniej ustawy.
Warto wspomnieć o stanowisku Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku w piśmie z 18 kwietnia 2018 r. (RP.0441/78/15/1/2018) (dostępne www.gdansk.rio.gov.pl), gdzie opierając się o ww. argumentację wskazano dodatkowo, że co prawda, udzielanie dotacji do prywatnych inwestycji (zmiana ogrzewania na ekologiczne) mieszkańców gminy, nie może opierać się na zasadach wynikających z art. 221 ustawy o finansach o publicznych, to jednak istnieje prawna dopuszczalność finansowania lub dofinansowania kosztów inwestycji tych osób w trybie określonym przepisami art. 403 ust. 4 – 5 ustawy Prawo ochrony środowiska. Zatem dla realizacji tego zamierzenia niezbędne jest uprzednie podjęcie przez organ stanowiący uchwały określającej zasady udzielania dotacji celowej, obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposób jej rozliczania. ?
